Không trả lời "không" với người cần đến mình

Bà Vũ Thị Quý, hiện là Phó Tổng thư ký - Chánh Văn phòng Hội Liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài và từng là cộng sự với ông từ những ngày đầu thành lập Đại học Quốc gia Hà Nội, bùi ngùi khi nhắc lại những kỷ niệm với GS.VS NguyễnVăn Đạo.

Cùng với gia đình, bạn bè, bà Quý đã túc trực trong Bnh viện Việt - Đức ngay từ lúc biết tin GS.VS NguyễnVăn Đạo bị tai nạn giao thông.

Theo lời kể của bà Quý, một nguyên tắc làm việc của Giáo sư Đạo là "Không bao giờ được trả không với người nào khi họ cần đến mình, bởi khi ai đó cần đến mình thì phải nhiệt tình giúp hết mình".

Mặc dù Giáo sư nghiêm khắc, đòi hỏi nhân viên làm việc cao, yêu cầu mọi người luôn luôn học hỏi, nhưng Giáo sư luôn động viên tinh thần cho mọi người.

Ví dụ, một nhân viên phải làm cật lực hồ sơ xin dự án ODA (Official Development Assistance) cả một ngày chủ nhật, đến 4h00 sáng thứ 2 mới xong, kịp với cuộc họp của Bộ Kế hoạch Đầu tư xin 7 triệu USD tài trợ cho Đại học Quốc gia Hà Nội và bên đó duyệt. Cuối cùng, đối tác đồng ý cho vay. Được sự chỉ đạo của Giáo sư, nhân viên đều làm việc hiệu quả.

Sau đó, vào cuối tuần, Giáo sư tổ chức cho mọi người đi dã ngoại lên Ba Vì. Tự tay Giáo sư đi mua sữa tươi, sữa chua cho mọi người. Giáo sư là người rất tâm lý, chu đáo và quan tâm với bất cứ ai, không kể thường dân.

Đặc biệt quan tâm đến sinh viên, thanh niên

Theo PGS.TS Nguyễn Lân Trung (Trưởng Phòng Khoa học, Trường Đại học Ngoại ngữ - ĐHQGHN, Phó tổng thư ký Hội Ngôn ngữ học Việt Nam), GS. Nguyễn Văn Đạo là người đặc biệt quan tâm đến sinh viên, thanh niên.

Ông kể lại: Khi mới thành lập Đại học Quốc gia Hà Nội năm 1993, tôi là Bí thư Đoàn thanh niên Trường ĐH Ngoại ngữ - Đại học Quốc gia Hà Nội. Thầy Đạo có gọi tôi lên, nói rằng, trong một ngôi trường phải có học trò, mới có thầy giáo; có học trò, có thầy giáo mới có nhà trường; như vậy sinh viên đóng vai trò quan trọng nhất. Ngoài chuyên môn, đời sống văn hóa, chính trị của sinh viên rất quan trọng.

Là Bí thư Đoàn thanh niên Trường ĐH Ngoại ngữ, tôi được Giáo sư Đạo đề nghị làm kiêm nhiệm Bí thư Đoàn thanh niên Đại học Quốc gia Hà Nội.

Được làm việc với Giáo sư, tôi học được rất nhiều điều. Giáo sư Đạo là nhà khoa học lớn nhưng trăn trở lớn nhất của Giáo sư là sinh viên. Từng làm việc với nhiều đời hiệu trưởng nhưng tôi nhận thấy, Giáo sư Đạo là một hiệu trưởng đặc biệt quan tâm đến sinh viên.

Năm 1999, Huế xảy ra lũ lụt lớn. Tôi nghe tin trên truyền hình "nước đang rút đi, nhưng đó là mầm mống của bệnh tật". Tôi liền gọi điện cho GS. Tôn Thất Bách (nguyên Hiệu trưởng Đại học Y Hà Nội, đã mất) và GS. Nguyễn Văn Đạo xin các giáo sư những người làm về môi trường, làm sạch môi trường, xin mỗi giáo sư một ô tô và một ít kinh phí.

Nghe tôi nói, thầy Đạo nói ngay: "Đáng lẽ chúng tôi phải chỉ đạo làm việc này, nhưng đoàn thanh niên làm được như thế thì các anh cần bất cứ gì cũng được, kể cả bảo tôi đi".

Được sự chỉ đạo ráo riết của Giáo sư Đạo, Giáo sư Bách và Thành đoàn, chúng tôi là đoàn sinh viên đầu tiên đi vào Huế, được Tổng Bí thư, Phó Thủ tướng Phạm Gia Khiêm đón ở Đồng Hới giao nhiệm vụ và chỉ đạo cho đoàn đi như thế nào. Vào Huế, đoàn chúng tôi đã được nguyên Tổng Bí thư Lê Khả Phiêu biểu dương.

Tôi chưa từng thấy vị hiệu trưởng nào đặc biệt quan tâm đến sinh viên đến thế. Bất cứ các hoạt động như các hội diễn, thi thanh lịch của sinh viên, Giáo sư đều đến dự và tặng hoa, động viên, khích lệ sinh viên, rất nhiều trong các hoạt động. Tôi ấn tượng với tình cảm Giáo sư Đạo dành cho sinh viên và thanh niên.

Khi Giáo sư Đạo làm Chủ tịch Hội Liên lạc với người Việt Nam ở nước ngoài, Giáo sư có đề nghị tôi làm Phó Tổng thư ký cho Hội.

Giáo sư Đạo từng tâm sự với tôi: "Bên cạnh Tổ chức Chính phủ, Ban Việt kiều Trung ương, chúng ta cần phải làm nên ngôi nhà dành cho Việt kiều, để khi họ trở về quê hương không bị mặc cảm. Ngôi nhà đó sẽ đón tiếp những kiều bào chứ không phải dành cho các quan chức".

Tuy Hội mới ra đời, nhưng Giáo sư đã tạo được tiếng nói cho cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Đó là cái tâm, cái tầm, cái ý tưởng sáng tạo của Giáo sư, một con người vĩ đại mà tôi từng được làm việc cùng trong 10 năm.

"Giáo sư Đạo - Người thầy đáng kính của tôi"

Trò chuyện với VTC News, GS. Phạm Phụ (ĐH Bách khoa - ĐHQG TP.HCM, thành viên Hội đồng Quốc gia Giáo dục) hồi tưởng về GS. Nguyễn Văn Đạo với sự kính trọng. "GS Đạo là thầy của tôi, là tấm gương lớn cho chúng tôi học tập".

Ông xúc động kể: Tuy Giáo sư Đạo chỉ học trước tôi 1-2 năm, nhưng đó là người thầy của tôi. Khi tôi học Đại học Bách khoa Hà Nội khoảng năm 1960, có một viện sĩ Nga sang giảng dạy thêm cho chúng tôi, Giáo sư Đạo vừa là phụ giảng, nhưng lại vừa là phiên dịch cho viện sĩ của Nga.

Ấn tượng với tôi, Giáo sư Đạo là người tự học tiếng Nga, nhưng Giáo sư có thể phiên dịch tiếng Nga rất tốt, khiến cho chúng tôi vô cùng ngưỡng mộ.

Tôi thường xuyên viết bài về những vấn đề giáo dục, gửi cho các báo, nhưng bao giờ, tôi cũng gửi cho Giáo sư Đạo xem, nhận xét về bài viết của tôi. Giáo sư Đạo thường đọc và nhận xét rất kỹ các bài viết đó khiến tôi cảm thấy rất vui.

Gần đây nhất, cách đây một năm, tôi đến thăm Đại học RMIT ở TP. HCM và được gặp lại Giáo sư Đạo ở đó. Chúng tôi đã hàn huyên tâm sự được nhiều hơn.

Thời gian qua, chúng tôi vẫn thường liên lạc, trao đổi với nhau về những vấn đề giáo dục. Tuy ít có cơ hội gặp nhau, nhưng tôi và Giáo sư Đạo vẫn thường gọi điện hỏi thăm, trao đổi với nhau.

Rủi ro quá, tôi vừa đi Mỹ về, nghe thông tin Giáo sư Đạo, không thể tin nổi. Người thầy, người anh đáng kính của tôi đã ra đi quá đột ngột.