Nhìn các thầy đã về hưu và yếu hơn trước mà lòng chợt thấy gánh nặng thời gian. Nơi đây đã là bước ngoặt lớn trong cuộc đời tôi, là ngã rẽ quan trọng, là bước thành công, là sự trưởng thành, là sự gắn bó, là tình cảm và rất nhiều điều cao cả khác chắc không chỉ riêng tôi mà còn là nhiều người. Tôi xin gọi những người bạn ngày ấy và cả tôi nữa với cái tên thân mật “chúng nó”.

Thủa ban đầu

Những năm cuối thế kỷ 20, khi đất nước có hình chữ S bắt đầu có những thành công đầu tiên trong lĩnh vực kinh tế, các giá trị xã hội bắt đầu bước theo sự thay đổi đó. Chúng nó bắt đầu vào đại học trong sự thoái trào và mất niềm tin vào tương lai các ngành khoa học cơ bản. Tại thời điểm đó, cao trào của các trường luật, kinh tế cùng với ngành công nghệ đang lên cao. Thế nhưng chúng nó, 40 đứa, 32 nam và 8 nữ lại bị cuốn hút bởi một chương trình đào tạo với cái tên vừa lạ vừa kêu “Chương trình đào tạo cử nhân khoa học tài năng” đứng đầu là GS. Đàm Trung Đồn nổi tiếng.

Bắt đầu bằng cách lạ lẫm là kỳ thi IQ sáng tạo, viết luận và phỏng vấn, chúng nó vừa hồi hộp vừa lo lắng vừa cảm thấy thú vị và tò mò với một tư tưởng mới nhưng đầy tâm huyết. Với cái cách xếp lớp chung của cả ba nhóm, tất cả đều kinh ngạc khi xung quanh quá nhiều “cao thủ” đến vậy. Hầu như toàn bộ đội tuyển quốc tế các ngành Toán, Lý, Hóa đều có mặt, các gương mặt vốn chỉ nghe danh hoặc biết qua báo chí giờ ngồi hết ở một chỗ như được duyên khởi từ trước. Cái lớp nhỏ nằm trên tầng 4 nhà T3 đã bắt đầu như vậy.

Bài học đáng nhớ

Thời gian học tập đầu tiên quả là một sự đam mê đến lạ kỳ, chúng nó học những chương trình mới, giáo trình mới với những bài giảng tận tâm của các thầy. Nếu xét trên khía cạnh kiến thức, đó là cả một khối lượng khổng lồ. Những đứa học sinh ngày nào chỉ cặm cụi các môn chuyên một cách lệch lạc lại phải bò ra học những môn trước đây chẳng được chú ý lắm. Chúng nó phải học toán cùng bọn thi Toán quốc tế, Lý cùng bọn thi Lý quốc tế, học Hóa cùng bọn thi Hóa quốc tế, trong khi có những đứa trước đó chỉ biết mỗi mấy miếng võ về Toán rời rạc của môn Tin học. Nếu không trực tiếp tham gia vào cái lớp học kỳ lạ đó, chắc chẳng mấy ai tin nổi cái điều tưởng chừng vô cùng phi lý kia. Vậy mà, chúng nó đã vượt qua được, không những thế thầy còn ưu ái cho chúng nó cùng soạn giáo trình môn học, một điều không tưởng với lũ sinh viên năm thứ nhất.

Nếu những ngày đầu đầy choáng váng vì khối lượng kiến thức vừa nhiều vừa xa lạ khiến có đứa đã phải mang máy ghi âm để thu lại thì hết kỳ I chúng nó dường như đã hòa nhập được với cái chỗ không giống đâu này. Với chúng nó, đó là cả một quá trình trưởng thành, từ kiến thức đến cách học tập và làm việc. Hơn thế nữa, với cách cho 16 câu hỏi và chỉ cần hoàn thành 10 câu của GS. Đồn, chúng nó vẫn thấm lối tư duy của thầy: “Trong cuộc đời cũng có nhiều lựa chọn, chúng ta chỉ cần hoàn thành tốt những lựa chọn của mình”.

Cuộc sống nội trú: gia đình mới

Đối với bọn sinh viên tỉnh ngoài thì thực sự thầy Nhân đã là người cha khi chăm lo cho chúng nó nơi ăn chỗ ngủ theo đúng nghĩa đen của từ này. Chúng nó được ở trong nhà một giáo viên của trường do chương trình đặt thuê, với điều kiện khiến các sinh viên lúc đó phải cảm thấy thèm thuồng. Chúng nó cùng sống với nhau và thực sự đã trở thành gia đình khi cùng ăn, cùng ở và cả cùng tắm sau mỗi buổi đá bóng. Các cuộc vui trong nội trú dường như rất khó kết thúc. Mặc dù vì đó, chúng nó đã gắn kết với nhau nhưng các cuộc vui đôi khi lại mang lại những kết quả đáng tiếc không thể quên. Kỷ niệm buồn cho một học kỳ khi nhóm sinh viên nội trú đạt kết quả kém hẳn, một phần do các cuộc vui không có điểm dừng.

Học và làm

Đối với chúng nó, mức học bổng quả là một ưu đãi đặc biệt. Tuy nhiên, số học bổng đó vẫn bị coi là quá ít ỏi so với mức sống trung bình ở Hà Nội đang trong thời chuyển đổi kinh tế. Với sức vóc thanh niên, với tinh thần sinh viên, nguồn học bổng trên vẫn như gió vào nhà trống. Thế là bọn chúng lại nghĩ ra cách mở một loại cơ sở kinh tế rất thịnh hành vào thời điểm đó, trung tâm hay câu lạc bộ gia sư được mang tên “Tài hoa trẻ” ra đời.

Kế hoạch kinh doanh đầu tiên hoàn toàn sụp đổ. Với hàng trăm tờ rơi được rải và dán trên các tường nhà, cột điện một cách vừa công khai vừa lén lút mà chẳng hề nhận được cú điện thoại nào dù đã quảng cáo sẽ nhận dạy từ cấp I đến luyện thi đại học và nhận cả luyện học sinh giỏi với đội ngũ gia sư hùng hậu. Các mối cũ của một vài người quen chẳng thấm vào đâu với nhu cầu của hơn chục cái đầu sinh viên ngồi dài đợi việc. Trong lúc tưởng chừng thất vọng nhất, chúng nó chợt lóe lên ý định nhờ viết một bài phỏng vấn chính chúng nó. Nhờ cô bạn quen mà cái câu lạc bộ gia sư đó chễm chệ nằm trên trang báo thu hút rất nhiều học sinh lúc bấy giờ là tờ “Hoa học trò”. Và quả thật, liền một tháng sau đó là một thời kỳ huy hoàng. Bọn chúng nó nhận được cả trăm lá thư từ khắp nơi gửi tới làm quen và đòi học kinh nghiệm học tập. Hàng chục vị phụ huynh gọi điện đến liên hệ tìm gia sư cho con.

Trong vòng 3 tháng, tốc độ phát triển cái câu lạc bộ gia sư đấy tăng một cách khủng khiếp, chúng nó đã phải từ chối nhiều trường hợp do quá xa hoặc hết người đáp ứng. Với nhu cầu quá lớn, chúng nó đã phải mời thêm bạn bè là sinh viên các trường khác cùng tham gia với tham vọng muốn phủ kín địa bàn Hà Nội. Vào thời kỳ đỉnh điểm, cả một ban điều hành câu lạc bộ ra đời quản lý 66 gia sư với hàng chục giải quốc gia, quốc tế thuộc 5 trung tâm đóng tại Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Bách Khoa, Đại học Ngoại giao, Đại học Ngoại thương và Đại học Sư phạm I cùng với bản điều lệ dài hơn chục điều khoản được in màu cẩn thận.

Đó có thể nói là một trong những kỷ niệm đáng nhớ nhất. Trong số học sinh học gia sư lúc đó đã có những em sau đó đã thi học sinh giỏi quốc gia và có em sau này lại trở thành sinh viên của chính Chương trình đào tạo cử nhân tài năng.

Học tốt, chơi chẳng kém ai

Có một suy nghĩ rằng đã học giỏi thì chắc sẽ đầu to mắt cận, ngu ngơ giữa cuộc đời. Nhưng với chúng nó dường như điều đó đã sai hoàn toàn. Ngay từ khóa K2, không hoạt động nào của trường mà không có mặt thành viên của Khối Cử nhân tài năng, theo cách gọi vắn tắt. Từ văn nghệ, đá bóng đến cắm trại đều có mặt sinh viên của Khối với vị trí nổi bật mặc dù số sinh viên chẳng có là do vốn ít lại còn ít hơn do đi du học nước ngoài.

Muôn nẻo đường đời

Sau 10 năm, hàng trăm sinh viên đã học tập tại đây. Hàng chục sinh viên các khóa đã bảo vệ xong luận án tiến sĩ dần trở thành các nhà khoa học uy tín không chỉ trong phạm vi Việt Nam. Rất nhiều các cựu sinh viên cũ của Khối đang làm việc, học tập tại các phòng thí nghiệm, viện trường danh tiếng thế giới. Họ cũng bắt đầu có những công trình đầu tiên góp vào tri thức nhân loại để giải quyết các vấn đề không chỉ của Việt Nam mà còn mang tầm cỡ thế giới. Nhiều người giờ đây đã trở thành giảng viên tại chính nơi họ học tập và giảng dạy chính tại Hệ Đào tạo CNKHTN. Nhiều bạn trở thành giảng viên của các trường đại học khác trong các lĩnh vực mình đã nghiên cứu. Một thế hệ nhà khoa học mới mang lại sinh khí cho chính các tổ chức trong trường như ở khắp các khoa trong Đại học Khoa học Tự nhiên. Chính Hệ Đào tạo CNKHTN đã là cầu nối, là cái duyên đưa những bạn trẻ này đến sâu hơn với con đường khoa học cơ bản. Với những người dù không còn đi theo con đường nghiên cứu cơ bản nữa nhưng cũng vẫn nhớ về nơi này với tình cảm đặc biệt.

Thời gian qua mau, cái lớp chúng nó ngày ấy rồi cũng sẽ chẳng biết mai này sẽ thế nào. Chương trình đào tạo với bao tình cảm, tâm huyết, trí tuệ của các thầy rồi có thể chẳng còn nữa và chỉ là dấu ấn trong tim những người đã từng được học tập tại đây. Cuộc sống đưa đẩy rồi mỗi con người cũng lại sẽ tìm được cho mình một cuộc sống riêng. Chỉ có những tình cảm tốt đẹp nhất, những kỷ niệm khó phai nhất, những tâm huyết được gửi gắm cho mọi người sẽ mãi được ghi nhớ.
Xin các thầy những người đã tạo dựng, ủng hộ chương trình này, những người đã giảng dạy, dìu dắt chúng nó nhận những lời cám ơn kính trọng nhất.