|
Những nước đã tổ chức nhiều Icho nhất là Liên Xô + Nga (4 lần), Tiệp Khắc, Hungari, Ba Lan (mỗi nước 3 lần)… Nhớ rằng có một số nước lớn tham gia rất muộn, ví dụ Nhật Bản bắt đầu tham gia từ năm 2002. Còn chúng ta, Việt Nam tham gia từ khi nào? Dưới đây là tóm tắt lịch sử (xem phụ lục). Năm 1993 với tư cách các giảng viên Đại học Tổng hợp Hà Nội, thầy Từ Vọng Nghi và thầy Đào Hữu Vinh gửi thư cho Uỷ ban 26th Icho ở Oslo (Nauy) bên cạnh đó còn có thư của thầy Nguyễn Trọng Thọ trường chuyên Lê Hồng Phong TP Hồ Chí Minh. Nhưng Ông chủ tịch Icho-26 gửi thư đề nghị chúng tôi cử 1 quan sát viên và chúng tôi nhất trí cử thầy Từ Vọng Nghi. Nhưng rất tiếc lúc đó còn nghèo quá (cả chúng tôi và chuyên Hoá, chẳng tìm đâu nổi 3000 USD cho thầy Nghi) nên đành phải bỏ cuộc (mặc dù trong danh sách các nước tham gia đã có tên thầy Nghi).
Nhưng rất may: Thiên thời - Địa lợi - Nhân hoà; ở hiền gặp lành, Icho-27 tổ chức ở Bắc Kinh (Trung Quốc). Được sự giúp đỡ nhiệt tình của ĐHQG Hà Nội (cho 500 USD), và lý thú là mãi tới năm 2005, sau 10 năm, tôi nhận được giấy đòi nợ của ĐHQG Hà Nội thanh toán tiền vé đi Bắc Kinh!! Và đặc biệt, Hội Hoá học Việt Nam (cho 500 USD) và đồng chí Đại sứ Việt Nam ở Trung Quốc Đặng Nghiêm Hoành, chúng tôi đã được ban tổ chức Icho-27 chính thức mời 2 quan sát viên. Như vậy, ngoài 1000 USD tiền vé, còn lại hai chúng tôi tự lo hết. Một sự may mắn tuyệt vời là chúng tôi gặp được GS. Lunin (bạn thân của GS. Quách Đăng Triều, GS. Hồ Sĩ Thoảng) chủ tịch Icho-28 sang Bắc Kinh để nhận bàn giao Icho và GS. Lunin hứa sẽ mời Việt Nam cử đoàn học sinh tham gia Icho-28.
Sau khi về nước, chúng tôi báo cáo với Bộ GD - ĐT và Bộ đồng ý thành lập đội tuyển (theo tiêu chuẩn gồm 4 em) tham gia Icho-28 và cử PGS. TS. Đào Hữu Vinh làm trưởng đoàn, GS. Quách Đăng Triều, TS. Phạm Đình Hiến làm phó đoàn, vinh dự chẳng biết ở đâu, nhưng lo lắng với trách nhiệm bắt đầu. Mặc dù ở Icho-27 chúng tôi đã làm quen được các nguyên tắc, thủ tục thi cử… nhưng vẫn rất lo, sợ nhất trở về với 2 bàn tay trắng. Vì lần đầu tiên nên Bộ GT - ĐT cho đoàn đi sớm 3 – 4 ngày và được Đại sứ quán Việt Nam ở Nga cho ăn ở nhờ để thầy trò tiếp tục ở trần (vì năm đó Mát-xcơ-va nóng quá). Một thuận lợi nữa cho đoàn là Icho-28 được tổ chức ở khoa Hoá Đại học Tổng hợp Lômônôxôp (nơi 30 năm trước tôi làm nghiên cứu sinh), do đó tôi được gặp lại thầy cũ, bạn cũ và dĩ nhiên bạn cho phép chúng tôi tham quan các phòng thí nghiệm tổ chức thi. Ai mà chẳng tò mò xem có cái gì để tranh thủ giúp cho học trò trước khi thầy trò chia tay nhau cho tới thi xong. Thời kì thầy trò hồi hộp nhất chờ xem kết quả (mặc dù trong tay chúng tôi đã có bài của học trò và điểm của từng câu – những bài làm của học trò tôi vẫn giữ lại cho đến nay làm kỷ niệm, chỉ sau khi công bố kết quả: Việt Nam được 3 huy chương đồng và 1 bằng khen thì thầy trò mới thở phào nhẹ nhõm.
Tôi nhớ năm đó (1996), đoàn Sinh học cũng lần đầu tiên đi thi và thi trước 3 ngày; trên đường về nước đoàn ghé qua Đại sứ quán Việt Nam ở Liên bang Nga. Chúng tôi rất muốn biết kết quả của đoàn sinh học, nhưng sứ quán “nói dối” không biết. Chỉ hôm Sứ quán liên hoan chia tay thì Sứ quán mới nói thật: đoàn Sinh học trắng tay nhưng không dám thông báo cho chúng tôi vì sợ ảnh hưởng đến tinh thần của thầy trò.
Học sinh Việt Nam tham gia Icho bắt đầu như thế.
Rất tiếc năm đầu tiên chuyên Hoá chúng ta không có học sinh tham gia (3 học sinh Trường Chuyên Lam Sơn Thanh Hoá và 1 học sinh Hà Nội – Amsterdam). Nhưng từ năm thứ 2 trở đi học sinh Chuyên Hoá đã tham gia và giành Huy chương Bạc đầu tiên ở Canađa và tiếp những năm sau cũng giành tới 5 Huy chương vàng, 7 Huy chương bạc, 2 Huy chương đồng và 1 bằng khen.
Những thành tích của học sinh Việt Nam trên đấu trường Icho thật đáng khích lệ, trong đó phải kể đến sự đóng góp của các thầy cô tham gia dẫn các đoàn đi thi Icho cũng như tham gia giảng dạy đội tuyển Quốc gia (cả về lí thuyết và thực hành). Các GS. Từ Vọng Nghi, Ngô Thị Thuận, Trần Văn Nhân, Vũ Đăng Độ, Đào Đình Thức, các PGS. Trần Thị Như Mai, Hoàng Nhâm, Hoàng Thọ Tín, Vũ Ngọc Ban, Văn Ngọc Hướng, Nguyễn Văn Ri, Đào Hữu Vinh v.v… Nhân đây chúng tôi chân thành cảm ơn Ban Chủ nhiệm Khoa Hoá học đã tạo mọi điều kiện thuận lợi cho đội tuyển Học sinh Chuyên Hoá tham gia thi học sinh giỏi Quốc gia và Quốc tế: cử các thầy tham gia giảng dạy và đặc biệt dành phòng thí nghiệm cho đội tuyển Quốc gia được huấn luyện tốt trước khi lên đường đi thi Icho.
Hà Nội, tháng 12 năm 2007
|
