Ở bất kỳ ngành nghề hay lĩnh vực nào cũng cần đến nguồn nhân lực tài năng. Song ở lĩnh vực khoa học cơ bản và công nghệ thì yêu cầu này lại càng đặc biệt quan trọng. Dân tộc ta tương lai phải có đội ngũ nhân tài, hiền tài đông đảo trên các lĩnh vực có chất lượng ngang tầm quốc tế. Trong đội ngũ ấy phải có những nhân tài khoa học, công nghệ với trí tuệ uyên bác có uy tín lớn được thế giới công nhận như Giáo sư Toán học Ngô Bảo Châu. Trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Đảng và Nhà nước ta đã xác định rõ:  Xây dựng và phát triển nguồn nhân lực, nhân tài vừa là mục tiêu vừa là động lực để thực hiện thành công và phát triển kinh tế, xã hội Nước nhà.

Ở nước ta trước đây, công tác phát triển và bồi dưỡng nhân tài mới chỉ được quan tâm ở bậc Trung học phổ thông và ở lĩnh vực văn hóa nghệ thuật. Các Trường đại học hầu như chưa thực sự quan tâm đến nhiệm vụ này.

Là một trường đại học có uy tín ở trong và ngoài nước, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên (Trường ĐHKHTN) đã sớm nhận thấy nguy cơ hẫng hụt đội ngũ các cán bộ khoa học giỏi cũng như xác định rõ trách nhiệm của Nhà trường đối với công tác đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài cho Đất nước. Năm 1997, Trường ĐHKHTN đã xây dựng và được Đại học Quốc gia Hà nội (ĐHQGHN) cho phép thực hiện Đề án “Đào tạo cử nhân khoa học tài năng”. Đây cũng là trường đại học đầu tiên của Việt Nam thực hiện một cách chính quy công tác đào tạo, bồi dưỡng nhân tài ở bậc đại học. Mục tiêu lâu dài của Đề án là xây dựng mô hình và quy trình phát hiện, đào tạo và bồi dưỡng tài năng thuộc lĩnh vực khoa học tự nhiên có chất lượng theo chuẩn mực quốc tế. Các cử nhân tài năng phải đáp ứng nhu cầu cao về đức, trí, thể, mỹ để là nguồn bổ sung cán bộ khoa học và quản lý giỏi cho sự nghiệp xây dựng đất nước. Thông qua thực hiện Đề án, chất lượng đào tạo của Nhà trường được nâng cao theo hướng hội nhập quốc tế về chất lượng. Trong giai đoạn đầu, Đề án có mục tiêu ngắn hạn là:

- Thu hút học sinh, sinh viên giỏi, có năng khiếu vào học các ngành khoa học cơ bản để đào tạo họ thành những cử nhân tài năng tạo nguồn bổ sung kịp thời cho đội ngũ cán bộ giảng dạy đang có nguy cơ hẫng hụt nghiêm trọng cả về số lượng và chất lượng của Trường ĐHKHTN cũng như ĐHQGHN.

Góp phần tích cực vào việc đổi mới giáo dục đại học, nâng cao chất lượng đào tạo một bộ phận, từng bước nâng chất lượng đào tạo chung của Nhà trường ngang tầm với các nước trong khu vực và trên thế giới bằng việc áp dụng công nghệ giảng dạy, học tập tiên tiến, đổi mới nội dung chương trình và phương pháp tổ chức đào tạo.

- Tập hợp đội ngũ các thầy, cô giáo giỏi, các nhà khoa học có uy tín, có trình độ chuyên môn cao, có kinh nghiệm giảng dạy và tâm huyết tham gia vào sự nghiệp đào tạo cử nhân khoa học tài năng.

- Thông qua Đề án, đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong đào tạo dưới các hình thức liên kết, trao đổi cán bộ, sinh viên và tranh thủ sự đầu tư tài trợ của các tổ chức trong và ngoài nước.

Trong quá trình tổ chức đào tạo, Nhà trường đặc biệt quan tâm đến các điều kiện đảm bảo chất lượng như: chất lượng tuyển sinh, tổ chức và quản lý đào tạo, cơ sở vật chất…, Trường đã thực hiện một số cách thức để phát hiện và tuyển chọn được các học sinh giỏi trong cả nước vào học chương trình đào tạo cử nhân khoa học tài năng các ngành Toán học, Vật lý, Hóa học, Sinh học. Hàng năm, trung bình Nhà trường tuyển chọn từ 60 dến 80 sinh viên vào học các chương trình này. Các sinh viên được tuyển chọn vào học chương trình đào tạo cử nhân khoa học tài năng hầu hết đã đạt giỏi trong các kỳ thi chọn học sinh giỏi quốc gia lớp 12, Olympic quốc tế hoặc là học sinh xuất sắc của các trường trung học phổ thông. Hiếm có lớp sinh viên có chất lượng tuyển sinh cao như vậy trong các trường đại học của Việt Nam.

Chương trình đào tạo được thiết kế tiếp cận với chương trình đào tạo của một số trường đại học có uy tín quốc tế cao (nằm trong nhóm 100 trường đại học tốt nhất thế giới). Ngoài việc trang bị kiến thức sâu và rộng, sinh viên được nâng cao trình độ tiếng Anh và Tin học cũng như các kỹ năng mềm khác. Cơ sở vật chất được Nhà trường và ĐHQGHN ưu tiên đầu tư về phương tiện giảng dạy cũng như các điều kiện khác cho việc học tập của sinh viên.

Sinh viên hệ đào tạo cử nhân khoa học tài năng được các giáo sư, các nhà khoa học giỏi của Trường; của các trường đại học, viện nghiên cứu ở trong và ngoài nước trực tiếp tham gia giảng dạy. Một số nhà khoa học nổi tiếng thế giới, từng đạt giải Nobel đã đến thăm, gặp gỡ, trao đổi với sinh viên các khóa đào tạo cử nhân khoa học tài năng của Trường ĐHKHTN như: GS. James W. Cronin (Nobel 1980); GS. Klaus Von Klitzing (Nobel 1985); GS. Norman Ramsay (Nobel 1989); GS. Jerome Friedman (Nobel 1990). Ngoài việc học tập theo chương trình đào tạo, sinh viên còn được tham gia nghiên cứu khoa học ngay từ những năm đầu. Vì vậy, nhiều sinh viên đã đạt giải cao của Bộ Giáo dục và Đào tạo về công tác nghiên cứu khoa học của sinh viên và đã có kết quả nghiên cứu được công bố trên các tạp chí khoa học có uy tín ở trong và ngoài nước.

Sinh viên của hệ đào tạo cử nhân khoa học tài năng không những chỉ có kiến thức chuyên môn giỏi mà còn có trình độ tiếng Anh tốt, được trang bị nhiều kỹ năng mềm và đặc biệt là năng lực tư duy, khả năng sáng tạo và tầm nhìn chiến lược. Đây là hành trang quan trọng để các em phát triển, trở thành những nhà khoa học giỏi trong tương lai.  

Được học tập trong môi trường thuận lợi, sinh viên có điều kiện phát huy năng lực sáng tạo, nâng cao tầm nhìn chiến lược và kỹ năng làm việc, nghiên cứu. Chính vì thế chất lượng đào tạo cử nhân khoa học tài năng của Trường đã được xã hội trong nước và quốc tế công nhận. Số đông sinh viên tốt nghiệp đã nhận được học bổng để đi học thạc sĩ hoặc tiến sĩ ở nước ngoài. Trường ĐHKHTN là một trong hai trường đại học của cả nước có nhiều sinh viên nhất được nhận học bổng của Vietnam Education Foundation (VEF) đi học thạc sĩ và tiến sĩ tại Mỹ. Điều vô cùng phấn khởi là các giáo sư nước ngoài trực tiếp hướng dẫn nghiên cứu sinh làm luận án tiến sĩ đánh giá rất cao năng lực của các sinh viên tốt nghiệp chương trình đào tạo cử nhân khoa học tài năng. Đến nay, nhiều sinh viên đã trở thành những cán bộ giảng dạy, những nhà khoa học trẻ xuất sắc ở trong và ngoài nước.

Trải qua 17 năm tổ chức đào tạo, thương hiệu cử nhân khoa học tài năng đã gắn liền với tên tuổi của Trường ĐHKHTN, ĐHQGHN. Mô hình đào tạo này sau đó đã được nhân rộng ở một số trường đại học của Việt Nam. Kinh nghiệm đào tạo cử nhân khoa học tài năng đã giúp cho Trường trở thành một trong những đơn vị dẫn đầu cả nước về thực hiện chương trình tiên tiến, chương trình đạt chuẩn quốc tế. Các chương trình đào tạo này đã góp phần quan trọng đưa lĩnh vực khoa học tự nhiên của ĐHQGHN vào top 100 các trường đại học của châu Á trong 2 năm vừa qua.

Trường ĐHKHTN luôn luôn mở rộng cửa đón chào những sinh viên có lòng đam mê khoa học thực sự. Trường sẽ giúp cho các em sớm thực hiện được hoài bão của mình. Đào tạo nguồn nhân lực tài năng vừa là trách nhiệm xã hội, vừa là mục tiêu phấn đấu của Trường ĐHKHTN, ĐHQGHN./.