Trên cơ sở các kết quả khảo sát nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Kiến trúc (Bộ Xây dựng), Trường ĐHKHXH&NV – ĐHQGHN, Trường Đại học Nữ Chiêu Hòa (Nhật Bản) về hơn 800 ngôi nhà cổ, trong đó đã đo vẽ được hơn 400 ngôi nhà cổ ở các làng: Mông Phụ, Cam Thịnh, Ðông Sàng; về hệ thống di sản văn hóa phi vật thể như phong tục tập quán, tổ chức lễ hội, các hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian, văn hóa ẩm thực đặc trưng truyền thống, xã Đường Lâm đã được Nhà nước xếp hạng di tích Quốc gia Làng Việt cổ.

Ðường Lâm thuộc huyện Ba Vì, Hà Tây, là một vùng đất cổ có quá trình hình thành và phát triển liên tục, xưa là đất sản sinh hai vị vua Anh hùng dân tộc: Phùng Hưng và Ngô Quyền, rồi Thám hoa Giang Văn Minh, một nhà ngoại giao lỗi lạc và cũng là quê hương của nhiều nhân vật nổi tiếng trong lịch sử. Ðối với di sản văn hóa vật thể, Ðường Lâm có 21 di tích, bao gồm đình, chùa, đền, miếu, nhà thờ họ, phủ thờ, lăng, mộ... trong đó có 10 di tích được xếp hạng di tích quốc gia và cấp tỉnh. Ngoài ra, còn có hàng trăm ngôi nhà cổ được xây cất bằng chất liệu đá ong, rất đặc trưng của xứ Ðoài, tập trung ở các làng Mông Phụ, Ðông Sàng, Cam Thịnh, Ðoài Giáp. Về di sản văn hóa phi vật thể, Ðường Lâm bảo lưu được nhiều lễ hội, phong tục tôn vinh các vị anh hùng dân tộc, lưu giữ hơn hai nghìn trang văn bản Hán Nôm ghi chép thần phả của các làng, gia phả các dòng họ, gia đình, các tác phẩm văn học, văn hóa, y học, cùng với các bia lý, hoành phi, câu đối, văn tự trên các bản khắc gỗ ở các di tích, các truyền thuyết, cổ tích, tục ngữ, ca dao, dân ca.

Quá trình hình thành và phát triển của Đường Lâm là một dòng chảy liên tục, tạo nên một không gian văn hoá độc đáo, hàm chứa những di sản văn hoá lớn, có giá trị về nhiều mặt.