Tiến sĩ có thể cho biết ý nghĩa của giải thưởng,các lĩnh vực giải thưởng tôn vinh? Cảm xúc của TS khi nhận giải thưởng?

Trước hết, xin cảm ơn Bản tin ĐHQGHN đã dành cho tôi cuộc phỏng vấn trước thềm năm mới Kỷ Hợi này. Giải thưởng Khoa học Công nghệ Thanh niên Quả Cầu Vàng được tổ chức bởi Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh và Bộ Khoa học & Công nghệ nhằm tôn vinh các nhà khoa học trẻ Việt Nam, công tác, học tập ở trong và ngoài nước có những thành tích xuất sắc trong lĩnh vực Khoa học Công nghệ. Những năm đầu tiên khi mới được triển khai, Giải thưởng chỉ áp dụng cho lĩnh vực Công nghệ Thông tin & Truyền thông. Trong vài năm trở lại đây, Giải thưởng được mở rộng cho 05 lĩnh vực: Công nghệ Thông tin & Truyền thông, Công nghệ Y - Dược, Công nghệ Sinh học, Công nghệ Môi trường và Công nghệ Vật liệu mới.

Khi biết mình là một trong 10 Quả Cầu Vàng 2018, tôi thấy rất vui mừng và vinh dự, bởi những thành quả nghiên cứu được Hội đồng xét chọn giải thưởng và cộng đồng ghi nhận, đánh giá cao. Xin được nói thêm, năm nay là năm đầu tiên hồ sơ của các ứng viên xuất sắc nhất được công khai trên mạng internet, để cộng đồng tham khảo, cho ý kiến, trước khi Hội đồng chuyên môn họp, ra quyết định cuối cùng. Đây là giải thưởng dành cho cá nhân, nhưng trong hoạt động khoa học, luôn có sự tham gia giúp đỡ, hỗ trợ, cộng tác của rất nhiều thầy cô, đồng nghiệp, và cả các em sinh viên, những người đã đồng hành cùng tôi từ những ngày bắt đầu tham gia vào công tác nghiên cứu cho tới thời điểm hiện tại. Qua diễn đàn này, tôi xin được trân trọng cảm ơn tất cả những sự hỗ trợ, đóng góp quý báu đó của các “cộng sự”, đặc biệt là những người thầy của tôi.

Tiến sĩ giới thiệu với độc giả mảng khoa học mà anh dự giải thưởng và các ứng viên trong lĩnh vực đó?

Tôi là cán bộ của Bộ môn Công nghệ Hóa học, khoa Hóa học, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, hướng nghiên cứu thiên về Công nghệ Vật liệu ứng dụng trong xử lý môi trường, nên tôi đã gửi Hồ sơ xét giải thưởng ở lĩnh vực Công nghệ Môi trường (lĩnh vực có nhiều Hồ sơ gửi để xét chọn nhất). Đây cũng là một trong các hướng nghiên cứu ưu tiên ở khoa Hóa học. Năm 2018, ở lĩnh vực Công nghệ Môi trường, giải thưởng Quả Cầu Vàng được trao cho 3 tiến sĩ trẻ. Hai Quả Cầu Vàng còn lại, một của Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm Hồ Chí Minh, một của Trường Đại học Cần Thơ, cũng đều là các nhà khoa học có rất nhiều thành tích trong nghiên cứu, nhất là công bố quốc tế.

Ý nghĩa của mảng khoa học này đối với đời sống con người?

Như đã trao đổi ở trên, các nghiên cứu của tôi tập trung về vật liệu ứng dụng trong xử lý môi trường. Cụ thể, chúng tôi tập trung nghiên cứu xử lý, loại bỏ các hợp chất khó phân hủy sinh học trong nước thải bằng các vật liệu thải công nghiệp hoặc nông nghiệp biến tính, điển hình như tro bay, bùn đỏ, lõi ngô, rơm rạ… Bên cạnh đó, từ sau khi hoàn thành luận án tiến sĩ tại Nhật Bản, tôi cũng tập trung phát triển vật liệu và công nghệ thu giữ khí cacbonic (CO2) - tác nhân chính gây ra vấn đề biến đổi khí hậu và ấm lên toàn cầu. Mọi vấn đề, lĩnh vực nghiên cứu đều có nhiều ý nghĩa với đời sống của con người. Chúng tôi hy vọng rằng với những nghiên cứu của mình có thể đóng góp được phần nào công sức trong mục tiêu bảo vệ môi trường, tiến tới phát triển bền vững ở Việt Nam.

Được biết con đường đến với khoa học thật sự gian khổ, còn đối với TS?

Cũng như nhiều đồng nghiệp khác, tôi đến với khoa học, vì yêu khoa học và mong muốn được khám phá những điều thú vị của cuộc sống. Đúng như chị nói, nghiên cứu khoa học, dù ở lĩnh vực nào cũng đều gian nan, đặc biệt là các lĩnh vực thực nghiệm, nhưng với niềm tin, tình yêu và sự cố gắng, nhất là khi có sự quan tâm, đồng hành, tạo điều kiện của cơ quan; sự phối hợp, hỗ trợ của đồng nghiệp, gia đình, mọi thứ cũng có cách riêng để thực hiện. Quả thực mà nói, nghiên cứu khoa học gian nan, nhưng cũng đầy hấp dẫn.

Theo Hồ sơ được Ban Tổ chức Giải thưởng công bố trên mạng internet, TS đã từng chủ nhiệm nhiều đề tài, dự án trong đó có một đề tài trọng điểm cấp Nhà nước được nghiệm thu loại xuất sắc. TS có thể chia sẻ đôi điều về đề tài này?

Vâng, tôi có may mắn được Ban Chủ nhiệm Chương trình KC08 thuộc Văn phòng Các Chương trình Trọng điểm cấp Nhà nước, Bộ Khoa học & Công nghệ giao Chủ nhiệm một đề tài trong giai đoạn 2011-2013. Trong đề tài này, chúng tôi biến tính tro bay - chất thải sinh ra trong quá trình sản xuất nhiệt điện để chế tạo chất xúc tác có thể ứng dụng hiệu quả trong mục tiêu loại bỏ các hợp chất hữu cơ khó phân hủy sinh học trong nước thải như phẩm màu hữu cơ, thuốc trừ sâu, thuốc kháng sinh… Với kết quả khoa học thu được, và đặc biệt là tiềm năng ứng dụng của sản phẩm, công nghệ, đề tài nghiên cứu của nhóm chúng tôi đã được Hội đồng nghiệm thu cấp Nhà nước xếp loại xuất sắc. Hiện nay, tôi vẫn đang tiếp tục phát triển hướng nghiên cứu này. Giai đoạn hoàn thành đề tài rất ý nghĩa với tôi, bởi khi đó tôi vừa qua Nhật Bản để bắt đầu quá trình làm nghiên cứu sinh, đi đi, về về khi đó khá vất vả, nhưng lại được nhiều trải nghiệm thú vị.

Thực tế hiện nay, các môi trường giáo dục đại học đang rất “lo lắng” về vấn đề “chảy máu chất xám”, được biết TS đã từng học tập bên Nhật, nơi đó chắp cánh cho nhiều nhà khoa học phát triển, tại sao TS lại lựa chọn quay trở về Trường ĐHKHTN, ĐHQGHN tiếp tục công tác, cống hiến?

Tôi sang Nhật Bản làm nghiên cứu sinh khi đã là cán bộ giảng dạy của Trường ĐHKHTN. Sau 3 năm thực hiện luận án, tôi cũng có một số cơ hội để tiếp tục công việc nghiên cứu, phát triển chuyên môn ở xứ sở hoa anh đào và một số nơi khác, nhưng từ yêu cầu thực tế của cơ quan, nhất là Bộ môn, tôi đã quyết định quay trở lại để được tiếp tục làm việc, cống hiến ở nơi mà mình đã có may mắn được học tập, rèn luyện, và từng bước trưởng thành. Khi quay lại công tác và làm việc ở Khoa Hóa học, ở Trường ĐHKHTN, và rộng hơn là ĐHQGHN, thực tế chúng tôi cũng không thiếu cơ hội để tiếp tục mở rộng hợp tác, nghiên cứu với các đối tác quốc tế.

Hiện nay TS đang là UV Ban Thường vụ, Trưởng Ban Chuyên môn Đoàn ĐHQGHN, Bí thư Đoàn Trường ĐHKHTN, TS có thể chia sẻ bí quyết làm thế nào mà để có thể làm tốt được nhiều việc cùng một lúc?

Đây cũng là câu hỏi mà tôi đã được giao lưu cùng các quý vị đại biểu khách quý và đông đảo đoàn viên, thanh niên của Thành phố Hồ Chí Minh khi tham dự Lễ Trao giải thưởng Quả Cầu Vàng vào cuối tháng 12 vừa rồi. Đúng như chị nói, làm Đoàn đôi khi mất khá nhiều thời gian, nhưng Đoàn cũng là môi trường lý tưởng để mọi người rèn luyện và trưởng thành. Thông qua hoạt động Đoàn, chúng ta được rèn luyện, phát triển nhiều kỹ năng, trong đó có khả năng thu xếp, tổ chức công việc nói chung, tổ chức việc nghiên cứu nói riêng. Năm 2012, khi sang Nhật Bản làm nghiên cứu sinh, tôi cũng đang là Trưởng Ban Chuyên môn, Phó Bí thư Đoàn Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, tôi có thể cảm nhận được may mắn khi đã được rèn luyện, trải nghiệm trong công tác Đoàn trước đó. Trường ĐHKHTN là trường có thế mạnh về nghiên cứu cơ bản, với nền tảng của một giảng viên, công tác Đoàn và công tác chuyên môn có thể bổ trợ tương hỗ với nhau rất nhiều, bởi trong quan điểm của tôi, công tác Đoàn ở trường Đại học, ngoài các hoạt động bề nổi như các hoạt động Văn - Thể - Mỹ, thì việc tối quan trọng là giúp trang bị các hiểu biết, kiến thức, kỹ năng chuyên môn, đồng hành cùng học sinh, sinh viên trong học tập, nghiên cứu khoa học. Một thuận lợi với cán bộ Đoàn của Trường ĐHKHTN là chúng tôi luôn nhận được sự quan tâm, tạo điều kiện, giúp đỡ tối đa trong hoạt động của Đảng ủy, Ban Giám hiệu, lãnh đạo các đơn vị trong trường; sự đồng lòng, nhất trí của đông đảo đoàn viên, thanh niên trong toàn trường. Điều này là một trong các yếu tố quan trọng nhất, giúp chúng tôi có thể hoàn thành các nhiệm vụ của mình, cả chuyên môn, lẫn hoạt động Đoàn thể.

Nhân dịp năm mới, TS gửi thông điệp hay muốn nhắn nhủ điều gì đến các bạn sinh viên của ĐHQGHN?

Sinh viên ĐHQGHN rất giỏi và năng động. Với sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, lãnh đạo ĐHQGHN, các bạn đang có cơ hội lý tưởng để học tập, nghiên cứu và rèn luyện. Nhân dịp đầu năm mới 2019 và Xuân Kỷ Hợi sắp sang, xin được chúc các bạn luôn khỏe mạnh, học tập tốt, nghiên cứu siêng, đồng thời cũng chú tâm rèn luyện, phát triển các kỹ năng để có thể chủ động hội nhập, đáp ứng được yêu cầu của thời kỳ cách mạng công nghiệp 4.0, xứng đáng là sinh viên của trung tâm đại học hàng đầu đất nước. Nghiên cứu khoa học, khó khăn, nhưng rất thú vị và mọi thứ đang chờ các bạn khám phá.

Cảm ơn Tiến sĩ về cuộc trò chuyện này!