Cổng Thông tin điện tử ĐHQGHN đã có cuộc trò chuyện với TS Nguyễn Thị Thư về những đổi mới, sáng tạo chị đã thực hiện.

- Chị có thể chia sẻ lý do khiến chị có những sự thay đổi trong quá trình giảng dạy của mình? Động lực nào đã giúp chị tạo nên sự đổi mới đó?

Có 2 lý do chính tôi muốn chia sẻ ở đây. Thứ nhất, sinh viên ĐHQGHN hiện nay rất giỏi về kiến thức chuyên ngành và năng động trong các hoạt động xã hội. Tuy nhiên, qua khảo sát và báo cáo nghiên cứu khoa học hàng năm của các cán bộ, giảng viên Trung tâm Giáo dục Thể chất và Thể thao (GDTC&TT) cho thấy có rất nhiều sinh viên chưa đạt chuẩn thể lực của Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra, cũng như chưa nhận thức được tầm quan trọng của sức khỏe và chưa tạo ý thức rèn luyện thể dục thể thao thường xuyên. Nhiều em có tâm lý sợ học môn học GDTC, coi môn học này chỉ là môn phụ. Điều này phần nào lý giải được thực trạng học “đối phó” của không ít sinh viên mỗi giờ học giáo dục thể chất.

Thứ hai, tôi muốn thay đổi bản thân để thực sự chạm đến trái tim người học, để các em học không phải vì qua môn mà dành sự quan tâm và đầu tư thực chất cho môn học này. Với những lý do nêu trên cùng với tư cách là một người vận động viên từ nhỏ và có 10 năm kinh nghiệm trong giảng dạy môn học GDTC đã thôi thúc tôi cần phải thay đổi mạnh mẽ hơn nữa để làm sao chạm được vào tráo tim người học cũng như tạo được sự hưng phấn, sự hứng thú đối với môn học trong sinh viên.

 TS Nguyễn Thị Thư (áo trắng) tham gia khóa học VIBE

Điều đặc biệt giúp tôi có động lực thay đổi là việc tham gia Khóa học “Nâng cao năng lực cho cán bộ giảng dạy và cán bộ quản lý của ĐHQGHN theo phương pháp tiếp cận tư duy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp (tư duy hướng đến hiệu quả) nhằm thúc đẩy và tăng cường các kỹ năng trong thế kỷ 21 và nuôi dưỡng tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo trong sinh viên” do ĐHQGHN phối hợp với Học viện Sáng tạo, Đại học Dublin, Ireland tổ chức. Thực sự khi tôi tham gia khóa học là lúc tôi đang cảm thấy “bế tắc” và cần khơi dậy niềm đam mê và phát triển và thành công hơn trong công tác giảng dạy. Được học tập với các chuyên gia hàng đầu Ireland trong lĩnh vực giáo dục và cùng những học viên xuất sắc của ĐHQGHN, khóa học này đã giúp thôi thúc khả năng sáng tạo và quyết tâm thay đổi trong tâm thức mỗi người. Không chỉ riêng tôi mà đa số các học viên bày tỏ sẵn sàng thay đổi tư duy “lối mòn”/”truyền thống” trong giảng dạy sau khi tham gia khóa học này.

Ngoài kinh nghiệm học từ nước ngoài thì theo tôi yếu tố quan trọng nhất để có thể thực hiện những sự đổi mới đó là nhu cầu tự thân của mỗi giảng viên. Các giảng viên cần phát huy tính sáng tạo của bản thân tối đa để tạo ra sự thay đổi một cách toàn diện hơn nữa, cũng như cố gắng lan tỏa được tinh thần đổi cần phải đổi mới trong thời đại hiện nay.

Giám đốc Học viện sáng tạo, Đại học Dublin, Ireland Suzi Javis và Trường ban Hợp tác và Phát triển ĐHQGHN Nguyễn Thị Anh Thu trao chứng chỉ cho các học viên VIBE

- Những thay đổi và đổi mới mà chị đã thực hiện cụ thể là gì?

Tôi đã thay đổi bằng cách áp dụng tư duy thiết kế vào giảng dạy môn học GDTC. Điều này đã giúp sinh viên thật sự thấy được ý nghĩa và lợi ích của việc tập luyện thể dục thể thao đối với bản thân và xã hội trong hiện tại cũng như trong tương lai, thông qua nhiều khâu như: tìm hiểu tác dụng môn học GDTC, lịch sử môn học, phòng ngừa chấn thương trong thể thao,… Thông qua các dự án/nhiệm vụ như vậy thì các em sinh viên đã được thâm nhập vào nội dung môn học một cách chủ động cũng như tự trải nghiệm bằng các hình thức khác nhau.

Trước khi bắt đầu giảng dạy môn học, tôi đã vạch ra quy trình giảng dạy theo từng bước cụ thể như sau: Cũng như môn học khác thì buổi đầu tiên chúng tôi giới thiệu môn học, yêu cầu của môn học, phương pháp học tập cùng với các tiêu chí đánh giá. Tuy nhiên, tôi đã ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy. Tôi đã gửi phiếu khảo sát online để nắm bắt được nhu cầu và mong muốn của người học nhằm có những giải pháp và cách thức giảng dạy phù hợp nhất ở buổi học tiếp theo. Đưa ra danh sách và cho các em sinh viên bốc thăm các chủ đề phải thực hiện theo nhóm ngay từ buổi học đầu tiên của môn học giúp các em có thời gian chuẩn bị nội dung kỹ càng hơn báo cáo gồm: tìm hiểu về tác dụng GDTC, lịch sự môn học, kỹ thuật môn học, nhưng sai lầm thường mắc, chấn thương trong thể thao theo yêu cầu của bài báo cáo. Quy trình thực hiện cũng được giới thiệu tới các sinh viên.

Sinh viên trình bày dự án/nhiệm vụ theo nhóm

Tiếp đó là nhiệm vụ của sinh viên, các em phải hoàn thành mỗi bước theo quy trình được giới thiệu bởi giảng viên. Vào giờ học của tuần tiếp theo, các nhóm sẽ báo cáo kết quả của tuần trước đó đến giảng viên bằng file qua phần mềm công nghệ hoặc nộp kết quả trình bày trên giấy. Giảng viên xem xét và có những góp ý cần thiết để sinh viên có thể tiến hành bước tiếp theo hoặc quay về làm lại bước trước đó nếu chưa đạt yêu cầu.

Sinh viên được kiểm tra bài học thông qua các công cụ giảng dạy trong giáo dục như Khoot, office 365… trước khi trình bày kết quả thực hiện và rút ra bài học kinh nghiệm. Các nhóm phải đưa ra được các minh chứng bằng biên bản, video, hình ảnh… để thể hiện được là mình đã thực hiện theo đúng quá trình hoạt động của Tư duy thiết kế. Tôi cũng khuyến khích và hỗ trợ các em trình bày sử dụng công nghệ thông tin. Đồng thời, yêu cầu các thành viên trong nhóm cùng tham gia trình bày và mỗi nhóm đều phải góp ý, bình chọn cho các nhóm khác.

- Chị có nhắc đến việc áp dụng “Tư duy thiết kế” vào trong hoạt động giảng dạy của mình. Vậy phương pháp này có gì đặc biệt và một vài ví dụ cụ thể trong việc áp dụng nó vào hoạt động giảng dạy của chị là gì?

Các bước trong quy trình tư duy thiết kế (nguồn: internet)

Có 5 bước trong quy trình tư duy thiết kế: thấu cảm (empathy), định nghĩa vấn đề (define), tưởng tượng (ideate), quá trình dựng mẫu (prototype) và kiểm tra (test).

Tôi xin phép được giới thiệu ở đây nội dung ném rổ một tay trên vai trong môn học Bóng rổ tại ĐHQGHN sản phẩm của dự án này phải đáp ứng 5 quy trình trên.

Bước thứ nhất là thấu cảm. Cả lớp chia thành 6 nhóm, mỗi nhóm gồm 6 - 7 sinh viên, viết ra tất các vấn đề mà các bạn sinh viên nhìn thấy khi người bạn của mình thực hiện kỹ thuật ném rổ một tay trên vai.

Thông qua hoạt động như vậy, sinh viên cần phải hiểu sâu kỹ thuật ném rổ một tay trên vai mà giảng viên đã giảng dạy trên lớp, hoạt động này giúp giảng viên sẽ nắm bắt được sự thấu hiểu vấn đề về kỹ thuật của các bạn sinh viên đến đâu và sinh viên sẽ nắm được rõ những kỹ thuật sai mà bạn của mình đang mắc phải để thực hiện tốt hơn trong các lần tiếp theo.

Bước hai, xác định vấn đề. Các nhóm sẽ thảo luận dựa trên việc thu thập các thông tin từ quá trình tìm hiểu vấn đề để phân tích kỹ thuật sai. Ở bước này các nhóm phải xác định được lỗi sai mà nhiều người gặp phải nhất và gom lại để xác định được lỗi sai của bạn khi thực hiện kỹ thuật ném rổ một tay trên vai.

Bước ba, đưa ra ý tưởng. Xác định được lỗi sai sinh viên cần đưa ra ý tưởng để sửa chữa lỗi sai đó như thế nào? Thực hiện tập luyện ra làm sao? Ở bước này các nhóm sẽ tham khảo ý kiến giảng viên về tính khả thi của dự án cũng những vấn đề liên quan đến chuyên môn để quyết định xem có nên triển khai dự án hay không. Nếu gặp các trở ngại, mỗi nhóm được khuyên nên tiếp tục làm lại các bước tìm hiểu vấn đề, xác định vấn đề, đưa ra ý tưởng để có một lựa chọn sáng suốt nhất

Bước bốn, làm mẫu. Các nhóm sau khi đã quyết định lựa chọn một định hướng cho dự án thì sẽ tiếp tục tập làm mẫu đến thành thạo kỹ năng động tác để không lặp lại lỗi sai mà sinh viên mình lựa chọn làm dự án gặp phải. Kế hoạch chi tiết được yêu cầu xây dựng theo mẫu đã có sẵn do giảng viên cung cấp.

Bước thứ năm là kiểm tra. Sinh viên làm mẫu động tác đến khi nào tốt, từng bạn trong nhóm sẽ quay lại video, clip các động tác mà các em đã thực hiện sau khi tìm ra lỗi sai thường mắc của bạn mình để gửi vào đường link Sway của office 365 chung do giảng viên trực tiếp giảng dạy trên lớp cung cấp hoặc có thể làm trước lớp.

Với những hoạt động như trên thì có thể thấy rằng lúc này vai trò của người thầy  là người hưỡng dẫn và đồng hành cùng các em trong các hoạt động  nhiều hơn, tạo môi trường cho các em được thoải mái sáng tạo và trải nghiệm trong môn học.

Trong khi nhiều ý kiến cho rằng môn học GDTC dường như chỉ chủ yếu rèn luyện kỹ năng cho sinh viên thì chị lại đề cập đến một số ứng dụng công nghệ trong hoạt động giảng dạy của mình. Xin chị chia sẻ thêm về điều này?

Như mọi người biết thì đúng là môn học GDTC chủ yếu nhằm cung cấp kiến thức, kỹ năng vận động cơ bản cho người học, thông qua đó hình thành ở mỗi sinh viên thói quen và nhu cầu sử dụng các bài tập thể dục thể thao để rèn luyện thân thể suốt đời. Tuy nhiên, việc ứng dụng linh hoạt công nghệ trong dạy và học mang đến những trải nghiệm mới mẻ cho cả sinh viên lẫn giảng viên trong môn học GDTC. Với lợi thế là hiện nay máy tính và điện thoại di động thông minh trở thành một phần quan trọng và sẵn có hơn trong cuộc sống thì việc áp dụng những phương tiện này vào việc dạy và học là hết sức hợp lý và hiệu quả.

Với môn GDTC, trước khi bắt đầu học kỹ thuật mới, đặc biệt đối với những động tác khó, giảng viên sẽ gửi đến phòng học online cho sinh viên một video cho các bạn nghiên cứu trước. Khi các em tiếp cận các hình ảnh quay phim chậm sẽ quan sát được các chi tiết kỹ thuật động tác, trên cơ sở đó sẽ hoàn thiệt được động tác một cách dễ dàng, đặc biệt xây dựng nhanh chóng cảm giác chuyên môn trong quá trình hoàn thiện động tác. Điều này không chỉ làm cho buổi học trở nên thú vị mà còn giúp cho sinh viên hứng thú và tập trung hơn.

Một số công nghệ được TS Nguyễn Thị Thư sử dung trong quá trình giảng dạy (Nguồn ảnh: internet)

Hiện tại, tôi cũng áp dụng một số công nghệ như: Office 365 (dịch vụ đám mây thương mại) là bao gồm các chương trình: Microsoft Office, Exchange Online, SharePoint Online,… có thể giúp người dùng kết nối tới bất cứ thiết bị nào trên thế giới và trao đổi dữ liệu với đối tác một cách nhanh chóng;  Kahoot! - một công cụ học tập dựa trên nền tảng trò chơi; Google Classroom - một công cụ tích hợp Google Docs, Google Drive và Gmail nhằm mục đích giúp giảng viên đơn giản hóa công việc giảng dạy. Vốn có đam mê về công nghệ nên tôi thường tự tìm tòi về những công nghệ mới áp dụng trong giảng dạy. Nhưng sau khi tham gia khóa học VIBE, chúng tôi đã hình thành những nhóm giảng viên của ĐHQGHN để cùng chia sẻ, trao đổi và thậm chí học tập lẫn nhau về công nghệ mới trong hoạt động dạy học.

- Đổi mới hoạt động giảng dạy tại ĐHQGHN phải thể hiện sâu sắc triết lý lấy người học làm trung tâm, chú trọng việc đào tạo chất lượng cao theo hướng cá thể hóa.  Xin chị chia sẻ thêm về điều này?

Khi đã rõ ràng về phương pháp, tôi cũng trăn trở làm sao để có thể áp dụng một cách hiệu quả những dự định của mình, đặc biệt đối với số lượng sinh viên lớn và mỗi em có những thế mạnh riêng. Với môn học về GDTC, người giảng viên cần thiết phải có sự điều chỉnh phương pháp và trong quá trình xây dựng hệ thống GDTC, sử dụng các phương tiện, phương pháp cũng như hình thức tập luyện của quá trình đó phải có sự đối xử cá biệt hóa để phát triển được năng lực của người tập. Các khả năng chức phận của cơ thể luôn có sự khác biệt một mặt nào đó đối với từng cá nhân, vì vậy với các đối tượng khác nhau cần phải cá biệt hóa một cách chặt chẽ trong GDTC.

Để có thể đánh giá được mức độ cải tiến sau mỗi bài giảng đến đâu, tôi tiến hành thu thập phản hồi từ nhiều bên, bao gồm lãnh đạo Trung tâm, từ các đồng nghiệp và đặc biệt là các em sinh viên. Thật vui mừng khi tôi nhận được khá nhiều phản hồi tích cực từ người học. Mỗi lời nhận xét, phản hồi của các em đều giúp tôi cảm thấy việc dạy học càng ngày càng trở nên thú vị hơn và giúp tôi có động lực hơn trong quá trình đổi mới hoạt động giảng dạy của mình.

TS Nguyễn Thị Thư (áo hồng) tham gia học tập và trải nghiệm tại Ireland trong khuôn khổ dự án VIBE

Mạng lưới các nhà giáo dục khởi nghiệp của ĐHQGHN (VIBERs) 

Một số thành tích nổi bật của giảng viên Nguyễn Thị Thư: 1. Danh hiệu thi đua: - Chiến sĩ thi đua cấp ĐHQGHN năm học 2018 - 2019 2. Các hình thức khen thưởng: - Bằng khen Giám đốc ĐHQGHN năm học 2018 - 2019 - Bằng khen Công đoàn Việt Nam năm học 2018- 2019 - Gương mặt trẻ cấp ĐHQGHN năm: 2018 3. Thành tích giảng dạy và công tác nghiên cứu khoa học: - Giảng dạy: Hoàn thành xuất sắc; - Nghiên cứu khoa học: Chủ trì đề tài khoa học cấp cơ sở; Chủ biên và tham gia biên soạn giáo trình môn học Giáo dục thể chất và 02 bài báo trong nước, tham gia Hội thảo toàn quốc - Hoạt động ngoại khóa: 01 Huy chương vàng, 01 Huy chương bạc giải bóng bàn toàn quốc năm 2018, 02 Huy chương vàng giải Bóng bàn giải bóng bàn KVHN, 01 Huy chương vàng giải giải Quần vợt  KVHN năm 2019 4. Số sáng kiến/đề tài nghiên cứu khoa học đã chủ trì hoặc tham gia các cấp: - Đề tài đã chủ trì: 01 Xếp loại: Tốt  Năm nghiệm thu: 2018 - Đề tài đang tham gia: 01 - Chủ trì giáo trình Bơi lội năm 201, tham gia giáo trình Thể hình năm 2018 - Có 05 bài báo khoa học đăng tạp chí trong nước năm 2017, 2018 2019 - 02 bài đăng hội thảo toàn quốc năm 2019 5. Thành tích xuất sắc: - Là 1 trong 5 học viên xuất sắc được tham gia chương trình đào tạo các nhà giáo dục Khởi nghiệp tại Ireland vào tháng 3 năm 2019 của ĐHQGHN.

Xin trân trọng cảm ơn chị!