Hàng trăm chuyên gia, nhà quản lý, nhà khoa học hàng đầu, đã tham dự và đưa ra nhiều ý kiến xác đáng.

"Gắn" nhưng chưa "kết"!

GS.TSKH Vũ Minh Giang - Phó GĐ Đại học Quốc gia Hà Nội - khẳng định: "Việc tích hợp NCKH với ĐTTS là một yêu cầu khách quan, cấp bách, bởi hai mặt hoạt động nói trên luôn gắn bó chặt chẽ trong một mối tương tác hữu cơ".

Nhiều tham luận cũng đều thống nhất: Gắn kết giữa NCKH và ĐTTS là chuyện không cần bàn cãi bởi nó sẽ tạo ra lợi ích kép. Vì hiển nhiên là NCKH sẽ góp phần đặc biệt quan trọng nâng cao và hoàn thiện chương trình ĐTTS và ngược lại.

Báo cáo đề dẫn của Ban Tổ chức hội thảo cho hay, trong vòng 8 năm (từ 2001-2008) nhờ sự gắn kết này đã có 4.271 giáo trình và sách chuyên khảo đã được biên soạn và 12.274 bài báo khoa học được đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành trong và ngoài nước.

Thứ đến là NCKH góp phần đào tạo ra một số lượng lớn cán bộ có trình độ cao (từ 2001-2006 đã đào tạo được gần 3.400 TS). Trong số này có nhiều luận án TS đồng thời cũng là các đề tài NCKH cấp nhà nước, cấp bộ, ngành.

Tuy vậy, không ít tham luận tại hội thảo hoặc trực tiếp hoặc gián tiếp đã chỉ rõ sự gắn kết này chưa chặt, nói cách khác có "gắn" mà chưa được "kết". Thậm chí, Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân còn cho rằng ở nước ngoài gắn kết giữa NCKH và ĐTTS là lẽ đương nhiên, nhưng ở ta lại tách rời!

Mà một trong những nguyên nhân - theo GS.TSKH Trương Quang Học - là "chưa có sự tương thích cao giữa hai hệ thống (cả về tổ chức, quản lý và nội dung chuyên môn". Nói cách khác, giữa NCKH và ĐTTS còn một khoảng cách.

3 yếu tố cốt lõi tạo sự gắn kết

Nhiều nhà khoa học đã chỉ rõ tại hội thảo rằng, có 3 yếu tố cốt lõi tạo nên sự gắn kết giữa NCKH và ĐTTS: Con người - môi trường nghiên cứu khoa học - cơ chế chính sách. Tuy vậy, hiện còn nhiều bất cập từ chính nội tại của mỗi yếu tố cũng như khả năng liên kết rất yếu giữa chúng.

Hàng chục tham luận dưới nhiều góc độ đã mổ xẻ những tồn tại của từng yếu tố này. Ví như nhân tố con người thì cả hai đối tượng - nghiên cứu sinh và cán bộ hướng dẫn - đang tồn tại cả về năng lực chuyên môn, thời gian cũng như phương thức thực hiện. Không ít cơ sở đào tạo vừa yếu và thiếu về bộ máy, vừa nghèo nàn về cơ sở vật chất cũng như điều kiện NCKH. Riêng về cơ chế chính sách, điểm nóng nhất mà không tham luận nào không "kêu" là... quá ít tiền!

Báo cáo tổng hợp của hội thảo đã đưa ra các con số so sánh quá chênh lệch: Đề tài cấp nhà nước hiện chỉ được cấp kinh phí dưới 10.000USD/đề tài; cấp bộ khoảng 3.500USD/đề tài. Còn chi cho NCKH tính bình quân trên đầu mỗi giảng viên đại học chỉ vào cỡ 500USD/năm (2008). Trong khi đó, ở Hàn Quốc mức chi cho mỗi GS NCKH tại ĐH ICU lên tới 316.000USD/năm; còn ở ĐH AUT (Newzealand) mức đầu tư NCKH cho mỗi giảng viên cũng ở mức 8.000USD/năm.

Tiền ít, dĩ nhiên là phải rải mành mành theo kiểu nhà nghèo đông con chỉ có một tấm chăn, mỗi đứa co kéo một tí cuối cùng đứa nào cũng rét! Song có điều, kinh phí cho NCKH và ĐTTS không thể chỉ trông chờ hoàn toàn vào Nhà nước. Đã có nhiều cơ sở đào tạo sau đại học đã tìm phương cách tự cứu mình bằng chính hiệu quả từ sự gắn kết giữa NCKH và ĐTTS.

Tuy nhiên, về lâu dài vẫn cần một chiến lược căn bản, giải quyết từ gốc tất cả các vấn đề. Theo Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân, lộ trình xây dựng một cơ chế, mô hình gắn kết có hiệu quả giữa NCKH và ĐTTS sẽ được hoàn thiện trong vòng 3 năm tới.

Phó Thủ tướng khẳng định: Cần một cơ chế mạnh và đồng bộ để gắn kết giữa NCKH và ĐTTS, làm sao NCKH phải là động lực nâng cao chất lượng đào tạo và cơ chế ấy phải mang lợi cho cả hai phía.

Tin bài liên quan:

http://www.laodong.com.vn/Home/Tao-ra-loi-ich-kep/20097/147323.laodong