Sự ra đời của Tạp chí - một cơ quan ngôn luận về khoa học và sau đó 3 năm (16/3/1988) được cấp chỉ số tiêu chuẩn quốc tế ISSN đã góp phần củng cố và nâng cao vị thế khoa học của Đại học Tổng hợp Hà Nội, một trung tâm đào tạo và nghiên cứu khoa học có uy tín của cả nước. Trong những ngày tháng đầy gian nan của thời kỳ trước đổi mới, việc thành lập và duy trì hoạt động của Tạp chí thể hiện quyết tâm cao của lãnh đạo và sự cố gắng vượt bậc của các đồng chí có trách nhiệm khi đó.

Trong những năm đầu, Tạp chí ra 4 số một năm, đăng tải các bài thuộc tất cả các lĩnh vực khoa học. Trong điều kiện khó khăn lúc đó, để thuận tiện cho người sử dụng, Tạp chí đã chia lĩnh vực theo từng số. Số đầu tiên đăng các bài thuộc các lĩnh vực khoa học xã hội, số 2 đăng các bài thuộc các lĩnh vực khoa học tự nhiên. Phương thức đăng bài luân phiên theo lĩnh vực như vậy được duy trì đến hết năm 1994. Tổng kết chặng đường 10 năm đầu, tính đến hết năm 1995, Tạp chí đã xuất bản được 49 số với tỷ lệ tương đối cân bằng giữa hai lĩnh vực khoa học xã hội và khoa học tự nhiên.

Sau khi ĐHQGHN được thành lập, trước yêu cầu phát triển mạnh mẽ của hoạt động khoa học - công nghệ, Tạp chí Khoa học đã tăng gấp đôi số chuyên san. Thay vì luân phiên công bố các bài nghiên cứu theo lĩnh vực như trước, Tạp chí chính thức tách thành hai chuyên san: Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội và được phát hành song song.

Năm 2002 là một dấu mốc quan trọng trên chặng đường phát triển của Tạp chí Khoa học. Theo quyết định của Giám đốc ĐHQGHN, Tạp chí được kiện toàn tổ chức và sắp xếp lại theo hướng chuyên ngành hoá. Từ một Hội đồng biên tập đồ sộ với những những nhà khoa học có tên tuổi trong cả nước nhưng chủ yếu mang tính chất danh dự, Tạp chí đã xây dựng Ban biên tập các chuyên san làm việc thực sự. Từ đó tới nay Tạp chí đã có những phát triển đột biến. Với số lượng 22 số mỗi năm, Tạp chí ra mắt bạn đọc dưới hình thức 5 chuyên san: Toán - Vật lý, Khoa học Tự nhiên và Công nghệ, Khoa học Xã hội - Nhân văn, Kinh tế - Luật và Ngoại ngữ. Ngoài ra, mỗi năm Tạp chí còn xuất bản 2 đặc san tiếng Anh về khoa học xã hội - nhân văn. Trong vòng 4 năm phát triển theo phương hướng đổi mới, Tạp chí Khoa học đã cho ra mắt bạn đọc được 96 số, nghĩa là bằng tổng số các tạp chí đã xuất bản 16 năm trước đó. Ngoài ra, để đáp ứng nhu cầu công bố công trình nghiên cứu có tính chuyên đề và phục vụ các hội thảo quốc tế, riêng trong ba năm gần đây, Tạp chí còn xuất bản hơn 10 phụ trương khoa học thuộc nhiều chuyên ngành khác nhau.

Bên cạnh sự phát triển nhanh chóng về số lượng, chất lượng khoa học của Tạp chí cũng từng bước được nâng lên. Số bài viết của các nhà khoa học có uy tín ngày càng tăng. Việc phát hành Tạp chí cũng không ngừng được mở rộng. Cho đến nay Tạp chí đã có tới hơn 100 đầu mối phát hành thường xuyên. Do làm tốt công tác phản biện, giám định, một số chuyên san của Tạp chí được Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước xếp vào loại tạp chí khoa học hàng đầu và mỗi bài viết được công nhận là một công trình khoa học. Chất lượng biên tập và hình thức của Tạp chí cũng có những tiến bộ đáng kể. Tạp chí đã nhận được nhiều thư bạn đọc bày tỏ sự quan tâm và đánh giá cao chất lượng các bài viết.

Theo chủ trương của lãnh đạo ĐHQGHN, một trong những phương hướng phát triển đang được triển khai là từng bước quốc tế hoá Tạp chí Khoa học. Trong những năm gần đây sự xuất hiện bài viết của các học giả nước ngoài trên Tạp chí ngày càng nhiều. Nếu như trong tổng số 1.786 bài nghiên cứu đã công bố trong suốt 20 năm qua có 65 tác giả nước ngoài thì riêng trong 4 năm gần đây đã có tới trên 40 bài (nghĩa là chiếm gần 70%). Ngoài Chuyên san Toán - Vật lý đã xuất bản thường kỳ bằng tiếng Anh, từ năm 2002, Tạp chí đã tiến hành ra đều đặn đặc san khoa học xã hội - nhân văn tiếng Anh vào dịp cuối năm. Những số Tạp chí này, mặc dù còn khiêm tốn nhưng đã tới được tay một số cơ quan khoa học và nhiều học giả nước ngoài, bước đầu gây được sự chú ý của giới khoa học quốc tế. Cách làm này đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc giao lưu quốc tế, giới thiệu các công trình nghiên cứu của các nhà khoa học Việt Nam ra nước ngoài.

Ngoài các luận văn khoa học, nội dung Tạp chí cũng được cải tiến theo hướng tăng cường tính đa dạng, phong phú. Chuyên san Khoa học Xã hội - Nhân văn thường xuyên cập nhật thông tin trong mục Thông tin khoa học, thông báo nội dung, các cuộc hội thảo, kết quả các công trình đã nghiệm thu, danh mục các đề tài luận án tiến sĩ đã bảo vệ… Qua mục này, người đọc có thể biết tình hình nghiên cứu trong các lĩnh vực mà mình quan tâm và từ đó hiểu thêm về hoạt động khoa học của ĐHQGHN.

Từ năm 2003, song song với hình thức xuất bản truyền thống, Tạp chí Khoa học bắt đầu xuất hiện trên mạng điện tử.

Có thể nói sau 20 năm phấn đấu, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN đã có những bước phát triển vượt bậc. Với những thành tích đó, Tạp chí đã được nhận nhiều phần thưởng của cấp trên, đặc biệt, nhân dịp tổng kết 20 năm trưởng thành và phát triển, Tạp chí vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen. Kết quả này là công lao của nhiều thế hệ cán bộ quản lý và đội ngũ biên tập viên của Tạp chí, đã vượt qua mọi khó khăn vì sự phát triển của Tạp chí. Những thành tích mà Tạp chí đạt được còn nhờ sự khích lệ động viên và tích cực đóng góp, xây dựng của các nhà khoa học. Đặc biệt, Tạp chí sẽ không thể có được những thành tựu như ngày nay nếu không có được sự quan tâm chỉ đạo và tạo điều kiện của lãnh đạo ĐHQGHN mà trước hết là của GS. Giám đốc Đào Trọng Thi, nguyên Tổng biên tập Tạp chí. Sự phát triển trong 20 năm qua và nhất là trong những năm gần đây cũng không tách rời sự giúp đỡ chí tình của các Ban chức năng của ĐHQGHN và của các đơn vị thành viên.

Mặc dù đã đạt được một sổ thành tựu nhất định những Tạp chí Khoa học chưa thể hài lòng với những gì đã làm được. Để xứng đáng là diện mạo khoa học của ĐHQGHN, Cán bộ công chức và đội ngũ biên tập của Tạp chí còn phải phấn đấu rất nhiều.

Trong thời gian tới, Tạp chí sẽ tiếp tục dồn công sức cho việc nâng cao chất lượng, mở rộng ảnh hưởng và tăng cường giao lưu quốc tế. Để có thể hoàn tốt nhiệm vụ được giao, chúng tôi mong rằng sẽ tiếp tục nhận được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo, sự giúp đỡ của các cơ quan chức năng, sự khích lệ và ủng hộ của các đơn vị và đặc biệt là sự cộng tác chặt chẽ của các nhà khoa học./.