Cùng với Trường, Khoa Lịch sử đã trải qua những chặng đường xây dựng, phát triển từ một khoa có gần 20 cán bộ, công nhân viên ban đầu qua 50 năm đã có 189 cán bộ, công chức (trong đó có 69 giáo sư, phó giáo sư, 3 tiến sĩ khoa học, 57 tiến sĩ) đã và đang giảng dạy, công tác ở Khoa.

Từ 3 bộ môn và bộ phận, đến nay Khoa có 9 bộ môn (Khảo cổ học, Lịch sử Việt Nam cổ - trung đại, Lịch sử Việt Nam cổ - trung đại, Lịch sử Việt Nam cận - hiện đại, Lịch sử Thế giới, Nhân học, Lý luận sử học, Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Lịch sử Văn hoá & Văn hoá học), 1 bộ phận văn phòng và tư liệu, 2 trung tâm liên văn hoá - lịch sử, nông nghiệp và phát triển nông thôn của Khoa. Từ một hệ đào tạo đại học chính quy ban đầu, hiện nay Khoa đã đào tạo các hệ chính quy (tổng hợp, chất lượng cao, sư phạm - từ năm 2001); tại chức; thạc sĩ; tiến sĩ. Đã có 47 khoá đào tạo với gần 7.000 sinh viên trong nước và nước ngoài (Liên Xô, Nga, Trung Quốc, Triều Tiên, Ba Lan, Indonexia, Lào, Campuchia...) các thế hệ sinh viên tốt nghiệp đã và đang đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc Việt Nam trên nhiều lĩnh vực. Cho đến nay, Khoa đã đào tạo được gần 100 tiến sĩ, 150 thạc sĩ trong nước và nước ngoài (gồm: Lào, Thái Lan, Trung Quốc, Nga, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản). Hiện có trên 40 nghiên cứu sinh, 70 học viên cao học đang theo học tại Khoa.

Cán bộ Bộ môn Cổ trung Khoa Lịch sử.

Hàng chục giáo trình, bài giảng của các bộ môn, tư liệu phục vụ cho học tập, nghiên cứu của cán bộ, sinh viên Khoa Lịch sử, Trường ĐHKHXH&NV không ngừng được hoàn thiện. Nhiều bộ giáo trình quan trọng, có chất lượng cao đã hoàn thành và tiếp tục bổ sung, nâng cao: Từ “Lịch sử chế độ cộng sản nguyên thuỷ ở Việt Nam”, “Lịch sử chế độ phong kiến Việt Nam”... đến “Lịch sử thế giới”, “Lịch sử văn minh thế giới”, “Tiến trình lịch sử Việt Nam”, “Lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam”, “Tư tưởng Hồ Chí Minh”, “Dân tộc học đại cương”, “Phương pháp luận sử học”, “Cơ sở văn hoá Việt Nam”... Phòng Tư liệu Khoa Lịch sử với trên 12.000 đầu tư liệu quý hiếm, độc bản được nâng cấp, bổ sung thường xuyên, phục vụ có hiệu quả so với các phòng tư liệu cùng cấp trong, ngoài trường. Các thầy, cô giáo trong Khoa đã công bố trên 4.500 công trình khoa học (chuyên khảo, giáo trình, luận văn, bài báo…). Trong 10 năm trở lại đây (1996 - 2006) với các đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nước hoặc đề tài nghiên cứu khoa học độc lập cấp Nhà nước, cấp Bộ, thành phố, cấp trọng điểm, đặc biệt các đề tài cấp Đại học Quốc gia do các cán bộ trong Khoa chủ trì đã hoàn thành, như: “Các giá trị truyền thống và con người Việt Nam”, “Lịch sử Quốc hội”, “Lịch sử chính phủ”, “Thiết chế chính trị - xã hội nông thôn Việt Nam”, “Tư tưởng đại đoàn kết của Chủ tịch Hồ Chí Minh”, “Lịch sử Việt Nam”, “Lịch sử chủ quyền lãnh thổ Việt Nam ở Hoàng Sa và Trường Sa”, “Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam”, “Lịch sử và hiện trạng hệ thống chính trị ở Việt Nam”, “Luận cứ khoa học và những giải pháp thực tiễn tăng cường mối quan hệ giữa Đảng và nhân dân nước ta hiện nay”, “Địa chí Nam Định”, “Lãnh thổ phía Nam và biên giới Tây Nam trong lịch sử”, “Địa chí Cổ Loa”... Hiện tập thể cán bộ Khoa Lịch sử đang chủ trì, tham gia triển khai gần một chục đề tài nghiên cứu khác. Nhiều công trình nghiên cứu đã được trao giải thưởng các cấp, trong số có 2 Giải thưởng Hồ Chí Minh. 3 Giải thưởng Nhà nước, 1 Giải Fukuoka (Nhật Bản), 2 Giải thưởng KHCN Đại học Quốc gia Hà Nội lần thứ I. Khoa Lịch sử là địa chỉ có uy tín, tin cậy của nhiều trung tâm đào tạo nghiên cứu khoa học, nhiều đồng nghiệp trong nước và quốc tế:

Bốn giáo sư (từ phải sang: GS. Đinh Xuân Lâm, GS. Phan Huy Lê, GS. Hà Văn Tấn. GS. Trần Quốc Vượng) của Khoa Lịch sử được coi là "tứ trụ" của ngành khoa học Lịch sử Việt Nam.

Trở thành nguồn cung cấp chia sẻ cán bộ khoa học, quản lý, kinh nghiệm giảng dạy, đào tạo với Khoa Sử các trường đại học trong nước, nhất là phía Nam (từ 1975), các khoa trong Trường ĐHKHXH&NV (ĐHQGHN). Khoa đã và đang phối hợp nghiên cứu, đào tạo, trao đổi cán bộ khoa học với các trung tâm nghiên cứu lịch sử - văn hoá, dân tộc học của Nhật Bản, Trung Quốc, Nga, Pháp, Đức, Hà Lan, Hàn Quốc, úc, Hoa Kỳ. Khoa cũng đã tổ chức, phối hợp tổ chức và tham gia nhiều hội nghị khoa học lớn trong nước và quốc tế (từ hội nghị về Hùng vương dựng nước, 100 năm công xã Paris, Đông Nam Á - những thập kỷ sáu mươi, bảy mươi của thế kỷ trước… đến các hội nghị Phố cổ Hội An, Phố Hiến, Bách Cốc, Giao lưu gốm sứ, 2 hội nghị về Việt Nam học, 50 năm chiến thắng Điện Biên phủ, 100 năm phong trào Đông Du... trong thời kỳ đổi mới.

Các tổ chức Đảng, chính quyền và đoàn thể trong Khoa như Đoàn, Hội sinh viên, công đoàn, hội cựu chiến binh… đạt tiêu chuẩn vững mạnh. 50 năm qua có hàng trăm cán bộ, sinh viên Khoa Lịch sử đã trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam. Hàng năm có từ 3 đến 5 cán bộ, sinh viên Khoa Lịch sử được kết nạp vào hàng ngũ của Đảng. Trong 50 năm ấy, cùng với nhiều bằng khen, kỷ niệm chương các cấp các ngành, các bộ môn, các cán bộ Khoa Lịch sử đã được Nhà nước tặng 6 Huân chương Lao động hạng I, 4 Huân chương Lao động hạng II, 9 Huân chương Lao động hạng III. Tập thể Khoa Lịch sử được trao tặng Huân chương Lao động hạng III năm 2004, danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới năm 2000, Huân chương Lao động hạng I năm 2004. Trong đội hình của Trường ĐHKHXH&NV (ĐHQGHN), cán bộ, sinh viên Khoa Lịch sử hiện nay đang tiếp tục giữ vững, phát huy truyền thống nửa thế kỷ của Khoa thông qua việc:

Sinh viên tình nguyện Khoa Lịch sử tại Thái Nguyên.

- Xây dựng đội ngũ cán bộ, các cơ cấu bộ môn thích hợp, đáp ứng những nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học của một trung tâm đào tạo, nghiên cứu chất lượng cao, đa ngành, đa lĩnh vực.

- Đảm bảo cho đội ngũ hôm nay và ngày mai kế thừa xứng đáng uy tín, năng lực khoa học của thế hệ đi trước với trong nước, quốc tế.

- Đổi mới có hiệu quả chương trình và phương pháp đào tạo đại học, sau đại học mà hạt nhân là tổ chức, phát huy được tính chủ động tích cực, tự giác, ham mê tìm tòi khám phá của sinh viên, học viên.

- Xây dựng và triển khai có hiệu quả các đề tài nghiên cứu chuyên sâu, liên ngành các khoa học lịch sử, văn hoá sát hợp với đòi hỏi của thực tế hiện tại và tương lai của công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá, cho việc hoạch định các chính sách về chính trị, kinh tế, an ninh quốc phòng, văn hoá xã hội của tổ quốc Việt Nam...

Chủ nhiệm Khoa Lịch sử qua các thời kỳ: - GS. Trần Đức Thảo (phụ trách chung 2 khoa Văn - Sử): 1956 - 1958; - GS. Trần Văn Giàu (phụ trách chung 2 khoa Văn - Sử): 1958 - 1960; - Thầy Đỗ Ngọc Châu (Phục trách Khoa Lịch sử): 1960 - 1965; - Thầy Bùi Văn Hách: 1965 - 1969; - GS.TS Phan Hữu Dật: 1970 - 1975; - PGS.TS Lê Mậu Hãn: 1975 - 1990; - GS.TS Phùng Hữu Phú: 1990 - 1992; - GS.TSKH Vũ Minh Giang: 1992 - 1996; - PGS.TS Nguyễn Quang Ngọc: 1996 - 2004; - PGS.TSKH Nguyễn Hải Kế: 2004 - đến nay.

Tại lễ đón nhận danh hiệu Anh hùng lao động thời kỳ đổi mới của Khoa Lịch sử, ĐHKHXH&NV.

Chi đoàn cán bộ Khoa Lịch sử, Trường ĐHKHXH&NV.