|
Ở một số trường, nó đã được áp dụng nhưng chưa đồng bộ và còn rất nhiều ý kiến trái chiều. Năm 2006, các trường đại học đã tổ chức rất nhiều các cuộc hội thảo bàn về những vấn đề của dạy học theo tín chỉ, về hình thức, nội dung, nhiệm vụ và tính chất… của mô hình này. Thực tế, việc dạy và học theo tín chỉ vẫn còn tồn tại nhiều vấn đề không tránh khỏi của một mô hình dạy học mới. Một câu hỏi lớn được đặt ra là: Học theo tín chỉ thế nào cho hiệu quả?
Một số sinh viên tỏ ra háo hức với mô hình dạy học mới này trong khi đó số khác lại tỏ ra tiếc nuối với mô hình cũ - dạy học theo niên chế. Không phải vì mô hình cũ có hứng thú và hiệu quả hơn với họ mà chỉ vì một lí do hết sức đơn giản: họ ngại thay đổi, họ muốn giữ thói quen học - thi - trả bài từ bao lâu nay. Bản thân nhiều giảng viên cũng chưa thích ứng ngay được với cường độ và tính chất của hình thức giảng dạy mới này. Vì vậy, trước tiên đòi hỏi cả thầy và trò phải thực sự bứt phá, có ý thức thay đổi để thoát khỏi những thói quen cũ.
Học theo chương trình tín chỉ, muốn được điểm cao và hiệu quả học tập tốt, không đơn giản chỉ là bạn phải lên thư viện đọc sách từ sáng đến tối, “cày” chăm chỉ, đến kì thi học thuộc bài mà quan trọng hơn là kĩ năng và sự sáng tạo của bạn trong những công việc quen thuộc ấy. Điểm khác biệt lớn nhất của tín chỉ so với cách học truyền thống là ở chỗ thời lượng sẽ dành nhiều hơn cho thảo luận, làm việc nhóm và tự đọc sách.
Bạn sẽ được tăng cường hơn các khả năng nói, hùng biện, chia sẻ hợp tác, tổng hợp tài liệu… Sẽ không còn thấy hiện tượng ngủ gật hay ngồi im phăng phắc ghi chép trong lớp học nữa. Người học - sinh viên sẽ chủ động phát biểu trao đổi góp ý cho bài học. Hơn nữa sinh viên cũng sẽ cảm thấy thực sự phấn khích khi các ý kiến của họ được nêu lên. Họ được nói, được bộc lộ quan điểm cho dù đôi khi không tránh khỏi sự tranh luận, bảo vệ cho quan điểm của bản thân. Có điều, tự bạn phải xác định được mình ngồi trong lớp học để làm gì, bạn là chủ thể chứ không phải “người ngoài cuộc”. Vì vậy hãy tự tin và tích cực nói. Giáo viên sẽ là người tổng kết lại cuối cùng ý kiến của tất cả để giờ học diễn ra đúng hướng.
Trước nay chúng ta vẫn quen với từ học nhóm, học tổ…. Trong dạy học theo tín chỉ, chúng ta sẽ được làm quen với một khái niệm khác: Làm việc nhóm. Quyền lợi cũng như nghĩa vụ của bạn trong mỗi nhóm là bình đẳng với những người khác. Bạn phải làm việc và không được ỷ lại, không thể học tốt nếu bạn có ý nghĩ kiểu “vắng cô thì chợ vẫn đông” bởi đó sẽ là thiệt thòi của chính bạn. Đã có rất nhiều trường hợp sinh viên không thích làm việc nhóm vì không thấy hiệu quả của hình thức này. Thực tế thì không phải ai cũng tích cực tham gia vào việc nêu và đóng góp ý kiến, chấp hành thời gian của cả nhóm khi làm việc chung, cũng như việc khó thống nhất ý kiến giữa các thành viên với nhau. Tình trạng này có thể khắc phục dễ dàng nếu như chúng ta biết phân chia công việc đồng đều và cụ thể. Tất nhiên ý thức tự giác và nỗ lực của các thành viên đóng vai trò quyết định.
Thêm một vướng mắc nữa là khi thuyết trình hay trình chiếu bài tập trên lớp, dù đó là ý kiến của các nhân hay là sản phẩm kết hợp của cả một nhóm thì điều đầu tiên là chúng ta nghe, thảo luận thậm chí “bác bỏ” nó với một tinh thần hoàn toàn dân chủ và có tính chất tích cực, tức đóng góp để cùng nhau tiến bộ. Có không ít bạn đã lập tức tỏ thái độ không bằng lòng hoặc phản đối gay gắt với các ý kiến “nghe có vẻ không hợp lí” và cũng không ít bạn nghĩ rằng những ý kiến phản hồi là do sự đố kị cá nhân. Đó thực sự là một điều đáng buồn! Hình thức dạy học theo tín chỉ bản thân nó đã mang tính chất là một sự “cởi mở” và dân chủ, giữa thầy với trò, giữa trò với trò. Vậy thì tại sao chúng ta không thay đổi cách nghĩ và tận dụng tối đa khả năng dân chủ này?
Một nhân tố nữa đó là vai trò của người thầy trong dạy học theo tín chỉ. Người thầy tuy không còn là người nói nhiều nhất, cũng không còn vị trí duy nhất là ở trên bục giảng nữa nhưng người thầy vẫn nhất thiết phải là người “cầm cân nảy mực” sáng suốt trong việc điều khiển, định hướng cho lớp học cũng như các cuộc thảo luận, đồng thời trong cả các hình thức kiểm tra và đánh giá. Điểm của một môn học tín chỉ không đơn giản là một điểm thi giữa kì và cuối kì nữa mà nó sẽ là kết quả tổng hợp của rất nhiều bài kiểm tra, điểm thảo luận, điểm làm bài tập nhóm… Người thầy do vậy không những phải đáp ứng cho học trò về mặt kiến thức mà còn về phương pháp: xử lí tài liệu, cập nhật thông tin, tổ chức các nhóm học, các chương trình xêmina, các buổi thuyết trình hay trình chiếu… Rất nhiều giảng viên đại học đã không đáp ứng được tốt các yêu cầu này, sự đánh giá nằm ở chính người học và chất lượng môn học.
Bản thân người học phải cố gắng không ngừng trong việc tiếp cận phương pháp học tập mới và các kĩ năng mới. Một sinh viên trong thời điểm hiện nay không thể không biết đến tin học, cách sử dụng Poweroint cũng như khả năng thuyết trình trước đám đông hay làm việc nhóm. Song, sư phạm là một quá trình tương tác. Do vậy “học theo tín chỉ thế nào để đạt hiệu quả cao?” không còn là câu hỏi dành riêng cho sinh viên. Vẫn biết vai trò người học sẽ phải nâng cao ở mức tối đa, song trò giỏi bao giờ cũng là thành quả của những người thầy giỏi. Điều quan trọng nhất - nhân tố chủ đạo xuyên suốt quá trình này vẫn là ý thức và cách suy nghĩ của cả người dạy lẫn người học về vấn đề học thực chất và tích cực đổi mới.
|
