Pop bế tắc/ Rock quật khởi

Bảng xếp hạng kiêm tổng kết ca nhạc Việt Nam 2008 của Người đẹp Việt Nam nhằm tìm ra những đại diện xứng đáng để trao những danh hiệu của năm. Để đoạt được Ấn Tượng năm của chúng tôi, các nghệ sĩ, tác giả, tác phẩm cần có đóng góp nổi bật, mới mẻ về mặt nghệ thuật, đồng thời phải qua được sự thẩm định của báo giới cùng đông đảo khan, thính giả. Với những hạng mục chưa tìm được đại diện xứng đáng - cũng có thể vì các ứng viên cùng ngang tài ngang sức - chúng tôi xin được để ngỏ, dù vẫn ghi nhận những đóng góp nhất định của các nhân tố tích cực trong hạng mục đó.

Ca sĩ của năm: Ca sĩ - người đại diện cho nền âm nhạc đại chúng. Nhưng có lẽ danh hiệu quan trọng này của năm qua nên bỏ chống. Một số nghệ sĩ hoạt động thị trường sôi nổi nhưng ít nhiều còn hạn chế trong cống hiến nghệ thuật và cũng chưa có dấu hiệu vượt lên những thành công của chính mình. Năm qua, Ðàm Vĩnh Hưng tiếp tục hoạt động mạnh với 2 CD, một DVD và 2 liveshow, chưa kể 1 liveshow trong vai trò nhà tổ chức. Anh tiếp tục khai thác dòng nhạc tiền chiến, nhạc vàng và tiếp tục thắng lớn trên thị trường. Tuy nhiên, Ðàm Vĩnh Hưng không có đóng góp gì mới về âm nhạc, kể cả cách anh hát lại những bài cũ- khá ngọt nhưng vẫn chưa thực sự để lại ấn tượng sâu đậm, riêng biệt.

Mỹ Tâm làm việc quy củ khi lưu diễn toàn quốc để quảng bá album. Âm nhạc “nhập khẩu Hàn Quốc” của cô có sự biến đổi về tiết tấu, phần nào bắt kịp xu hướng thời thượng, song nội dung vẫn không hơn những ca khúc “não tình” là bao. Trong show diễn Sóng đa tần, ban nhạc được thay thế bằng nhóm múa. Dù khẳng định được khả năng vũ đạo, nhưng Mỹ Tâm vẫn chưa tạo được những hit mới. 2008 cũng là năm cô thành lập quỹ MT Foundation để hoạt động từ thiện.

Các ca sĩ dòng “diva” tiếp tục thúc thủ chờ thời. Hà Trần với vai trò nhà sản xuất đã đưa Trần Tiến trở lại trong album cùng tên khá duyên dáng. Hai giọng hát vẫn được chờ đợi là Tùng Dương và Nguyên Thảo tiếp tục chứng tỏ đẳng cấp tinh tế trong album của Ðỗ Bảo mà không có hoạt động đáng kể gì cho riêng mình.

Ca sĩ triển vọng của năm: Chỉ có thể là Ðinh Mạnh Ninh chàng trai đã “la” lên: Việt Nam ơi! Tôi 19! trong bài hát 19 rồi của mình. Phát hiện của năm đến từ Bắc Giang, hiện là sinh viên Thanh nhạc năm II CÐNT Hà Nội, dành chiến thắng tuyệt đối tại cuộc thi Tiếng Hát Học Ðường, và đoạt giải Ca sĩ Ấn tượng tháng 9 của Bài hát Việt với Bài ca tình yêu (Thành Vương). Quán quân Tiếng hát Học đường đương nhiên được vào chung kết Ngôi Sao Tiếng hát Truyền hình nhưng rút cuộc bị loại vì... hát quên lời. Ðinh Mạnh Ninh thổi một luồng gió nhẹ vào dòng nhạc dành cho lứa tuổi học sinh qua các bài hát có nội dung chừng mực, cảm xúc dễ thương. Không chỉ sở hữu một giọng hát đẹp, Mạnh Ninh còn có sự tinh tế, khả năng truyền cảm thuộc hàng hiếm trong lứa ca sĩ trẻ hiện nay. Mạnh Ninh cùng nhóm M4U đang thực hiện một album nhạc R&B sẽ ra mắt trong năm nay. Anh xác định học xong sẽ vào Nam lập nghiệp.

Bài hát của năm: Năm qua, Nồng nàn Hà Nội của Nguyễn Ðức Cường nóng trên mạng, nóng cả tại các quán cà phê, trung tâm mua sắm...- dù được trao giải Thể nghiệm Bài hát Việt từ tận 2007. Một cách viết trẻ trung, nét nhạc điệu đà hơi bị teen- về một đề tài vốn đã được ưa chuộng. Chưa kể sau khi Hà Nội bị lụt, mọi người càng muốn tìm lại sự nồng nàn từ bài hát này?! Bước xuống phố sáng tinh mơ/Dạo qua góc công viên/Thấy bao điều/Người người chào bình minh đang đến/Nhìn cụ già tập dưỡng sinh/Sao trong tâm ta thấy bình yên/Một Hà Nội rất thân quen... Mặc dù tác giả với đặc thù nghề nghiệp chẳng mấy khi biết bình minh là gì, nhưng đã làm nên những ca từ có sức lay động bởi sự giản dị, đời thường. Nguyễn Ðức Cường có khả năng Việt hóa nhạc R&B trong cả cách viết và cách hát. Chưa ca sĩ nào vượt qua chính anh với bài hát này. Sau một thời gian đi hát với nhóm Nét Nhạc Mới và ra album cùng nhóm, Cường tạm gác sự nghiệp biểu diễn. Hiện công việc của một nhà sản xuất trong phòng thu là hướng đi chính của anh. Ngoài làm album cho Ðoan Trang, năm nay Nguyễn Ðức Cường còn vừa hát vừa phối cho đĩa của Nguyễn Vĩnh Tiến.

Album của năm: Ra mắt cuối tháng 10/2008, Thời gian để yêu- sản phẩm duy nhất trong năm của Ðỗ Bảo- đã kịp làm nên một cơn sốt nhẹ với 2000 bản bán ra trong 2 ngày đầu phát hành. Sau 4 năm mới cho ra đời album tác giả thứ hai, Ðỗ Bảo chứng tỏ độ chín của một nhạc sĩ tài năng và làm việc nghiêm túc. Thời gian để yêu mang thông điệp dõng dạc và... hợp thời với một số sáng tác (Thời gian để yêu, Mây, Bài ca tháng Sáu, Những khung trời khác...) thể hiện cái nhìn sâu sắc, tinh tế của chính tác giả về cuộc sống, về thời gian và tình yêu... Phong cách chủ đạo của album là pop-classic, pha chút jazz được phối âm chau truốt mà không cầu kỳ- làm vừa lòng đa số người nghe. Các giọng ca Hà Trần, Tùng Dương, Nguyên Thảo, Thanh Lam... góp phần quan trọng mang Thời gian để yêu tới đông đảo công chúng.

Nhạc sĩ của năm: Ðỗ Bảo là một trong số ít các nhạc sĩ trẻ vẫn giữ được cá tính nghệ thuật và đã có sự khẳng định mạnh mẽ với album tác giả thứ hai có chỗ đứng trên thị trường: Thời gian để yêu. Ðỗ Bảo: “Ðời sống của mình phẳng lặng, yên bình... thì mình phải nói ra điều đấy chứ!” Quan trọng là anh tìm được cách nói thuyết phục, được người nghe đồng thuận. Theo tác giả, một trong những nguyên nhân giúp đĩa bán chạy trong thời gian ngắn là sự lan truyền qua... blog. Trong vai trò nhà sản xuất, anh cũng góp phần quan trọng vẽ nên chân dung các ca sĩ Tùng Dương, Tấn Minh, Nguyễn Ngọc Anh thời gian gần đây. Ðỗ Bảo đang thực hiện dự án hòa tấu new-age trên chất liệu dân tộc. Cuối 2008, anh đã có một số cuộc biểu diễn thử nghiệm mang ý nghĩa từ thiện tại Mỹ với nghệ sĩ đàn tranh Võ Vân Ánh. Cả hai sẽ hợp tác ra album và tiến tới liveshow hòa tấu nhạc dân-tộc-mới trong năm nay.

Rock xứng đáng là Xu hướng của năm (dù không biết ai sẽ đứng ra nhận “giải” này). Năm qua, số lượng các chương trình sử dụng nhạc rock tăng đột biến: Từ những buổi trình diễn quy mô như Artport, I-Muzik, VOV RockVietAirPlay (Hà Nội), Saigon Rock, Dark Night, Unlimited Symphony (TP.HCM) đến các show do các CLB rock fan cấp trường, cấp tỉnh tổ chức... Các thương hiệu lớn muốn thu hút giới trẻ đều gắn tên tuổi mình với rock. Kết quả tiêu biểu là Rockstorm lần đầu lưu diễn 8 tỉnh thành vào 2007, đã làm cuộc càn quét thứ hai khắp 10 địa phương từ tháng12/2008- khán giả tiếp tục được chiêu đãi miễn phí. Các ban nhạc rock có chút triển vọng liền được các đại gia “o bế”, làm show cho, thậm chí tài trợ cả tiền làm album. Nhạc rock bước đầu có đất sống nhờ đầu ra phong phú. Hơn 100 ban nhạc đang có mặt trong Lead100- bảng xếp hạng trên mạng dành riêng cho rock, trong khi hàng chục ban nhạc rock mới thành lập đang khao khát khẳng định tên tuổi. Ðiểm năng động của thị trường âm nhạc phải chăng đang có sự hoán chuyển từ dòng pop thương mại sang rock.

Ban nhạc của năm: Microwave với chất numetal sinh động, dễ nghe, giai điệu cực pop, lời lẽ ngắn gọn, không ngại đi vào những bức xúc trong cuộc sống của giới trẻ. Một số bài hát của ban nhạc đã được các ca sĩ trẻ chọn để thi các cuộc Sao Mai Ðiểm hẹn và Việt Nam Idol gần đây. Riêng Tìm lại - ngắn gọn, dễ thuộc tiêu biểu phong cách Microwave phổ biến trong cả giới nghe pop lẫn rock- đã thành hit đầu tiên của nhóm. Microwave đại diện cho thế hệ rock trẻ cùng Da Vàng là phần cứng của chương trình Rockstorm xuyên Việt 2 năm liền. “Họ trẻ và khá hồn nhiên nhưng âm nhạc của họ có một độ nảy thật già lửa,” Trần Lập nói về Microwave. Nhận định này có lẽ rút ra từ album đầu tay Lối thoát của nhóm ra cuối 2005. Bận chạy sô, nên album thứ hai với chủ đề Thời gian, nhóm đành rời sang năm nay. Tuy nhiên, “Lò Vi Sóng” đã kịp tung lên mạng 3 đĩa đơn Không tên, Chỉ là giấc mơ và Hạt cát khẳng định độ chín trong phong cách. Microwave thành lập tháng 7/2002 tại TP.HCM. Thành viên hiện nay: Minh Trung (trống), Ngọc Tùng (guitar, rapper), Ngọc Lĩnh (guitar), Anh Tuấn (bass), Tuấn Khanh (ca sĩ). Các thành viên Microwave thường xuyên hát rock ngoại tại một số quán cà phê ở TP.HCM. Ngoài Trung và Khanh chơi nhạc chuyên nghiệp, các thành viên khác cũng đều làm nghề tự do để có thời gian phụng sự rock.

Ban nhạc triển vọng của năm: Ngũ Cung với 5 thành viên: Trần Thắng (guitar), Hoàng Hiệp (ca sĩ), Ðức Long (keyboard), Minh Ðức (guitar bass), Hùng Cường (trống). Thành lập tháng 10/2007, ban nhạc gồm toàn sinh viên Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam (trừ ca sĩ) đã làm một cuộc “nâng cấp” (về độ chuyên nghiệp với người quản lý, đỡ đầu...) khá ngoạn mục cho rock Việt. Như tên gọi, Ngũ Cung chú trọng chất liệu thuần Việt trong cả nhạc và lời. Âm nhạc Ngũ Cung thể hiện sự trường sức, đầy nội lực với các bản phối đầy đặn, đĩnh đạc- đạt đến sự êm tai mà không bị nhàm chán của rock progressive. Giai điệu của Ngũ Cung dài hơi, mang màu sắc trường ca. Ca từ tự sự không kém phần lãng mạn trong những đề tài khác lạ từ tên gọi: Giã cốm đêm trăng, Cướp vợ tục lệ người H’Mông, Nụ hôn trên đỉnh Fansipan, Ðu tiên (phổ thơ Hồ Xuân Hương), 365,000... Ưa thích đề tài dân tộc, truyền thống một phần do người viết chính quê Thái Nguyên, có dòng máu Tày trong huyết quản. Sau giải Nhất Rock Your Passion toàn quốc cuối 2007, năm qua, Ngũ Cung đã chơi trong khoảng 20 show diễn lớn nhỏ, và khẳng định sống được bằng âm nhạc. Năm nay, ban nhạc quyết định cử tay trống ra nước ngoài tu nghiệp và ra mắt album đầu tay vào mùa hè.

Chương trình của năm: 2008 không phải là một năm thiếu liveshow nhưng để tìm ra một chương trình biểu diễn ấn tượng về phần nghe e rằng không có. UnlimitedSymphony (đêm duy nhất 9/8 tại Nhà thi đấu Nguyễn Du- TP.HCM) dù ấn tượng trong ý tưởng kết hợp dòng power metal của nhóm Unlimited với Dàn nhạc Giao hưởng Nhạc viện TP.HCM nhưng mới dừng lại ở dạng thử nghiệm, bởi địa điểm tổ chức không phù hợp, âm thanh chưa đạt chất lượng...

Các ca sĩ ra sức tìm tòi các thủ thuật ngoài âm nhạc để gây chú ý, tạo dựng đẳng cấp(?) Chẳng hạn: Vé vào cửa bao gồm cả tiệc sinh nhật của ca sĩ, 800 khán giả tham gia phải mặc đồ trắng trong Dạ tiệc trắng của Ðàm Vĩnh Hưng tại White Palace (TP.HCM) đầu tháng 10/2008; Hơn 10.000 khán giả chứng kiến màn ảo thuật cưa ca sĩ trong Ðan Trường và Thập Ðại Mỹ Nhân cũng được tổ chức nhằm dịp sinh nhật khổ chủ cuối tháng 11/2008 tại sân vận động Quân khu VII (TP.HCM). Nếu chỉ xét trên các tiêu chí về số lượng, đây là 2 liveshow ấn tượng của năm với kỷ lục ca sĩ hát nhiều bài nhất (hơn 50 bài) trong một đêm diễn- của Ðàm Vĩnh Hưng, tốn kém (2 tỉ) và song ca với nhiều nữ ca sĩ nhất trong một đêm diễn- thuộc về Ðan Trường. Một nam ca sĩ nữa cũng làm sinh nhật bằng liveshow là Quang Dũng, chiêu chỉ anh mới có là khoe vợ- hoa hậu Jennifer Phạm- trên sân khấu Nhà hát Hòa Bình đêm 8/8. Không có gì thật mới mẻ mà cũng chẳng định bày gì lắm chiêu thức, Phú Quang là trường hợp hiếm hoi trong giới nhạc sĩ vẫn đắt sô ở tuổi lục tuần với 3 đêm Về lại phố xưa chật Nhà hát Lớn Hà Nội cuối tháng 11.