* GS.TS Mai Trọng Nhuận, Phó giám đốc ĐHQGHN - “Đào tạo sau đại học: 7 việc cần làm”: Cần phải nhận thức được rằng đào tạo tiến sĩ, thạc sĩ là đào tạo tinh hoa chứ không phải chuyện phổ cập sau đại học. Muốn đạt được mục tiêu này, có 7 việc phải làm:

GS.TS Mai Trọng Nhuận

1) Phải có một quan niệm đúng về chất lượng đào tạo: đã là đào tạo tinh hoa thì chất lượng là sống còn chứ không phải số lượng.

2) Phải có đội ngũ nhà giáo nhà khoa học đủ trình độ để đào tạo sau đại học theo một chuẩn tối thiểu. GS Trần Văn Thọ (Trường ĐH Oa-sê-đa ở Nhật Bản) cho rằng cần phải ngưng đào tạo tiến sĩ, đưa tất cả các thầy đang hướng dẫn nghiên cứu sinh sang học nâng cấp rồi mới về hướng dẫn. Người đào tạo sau đại học phải thực sự tham gia các đề tài, trực tiếp NCKH, được tham gia trao đổi giao lưu quốc tế. Thầy thế nào thì ra đội ngũ tiến sĩ như vậy.

3) Phải có những điều kiện vật chất tương ứng với nhu cầu đào tạo từng chuyên ngành. Những trường nhỏ lẻ không có điều kiện, nên liên kết một cụm các trường đại học mua chung một giấy phép sử dụng cơ sở dữ liệu sciencedirect.com của 189.000 tạp chí khoa học hàng đầu thế giới trong tất cả các lĩnh vực khoa học, trị giá 150.000 USD.

4) Những ngành đào tạo công nghệ, khoa học cần thực nghiệm bắt buộc phải có thực nghiệm. Các Bộ ngành nên ngồi lại với nhau để nghiên cứu sinh có thể sử dụng chung thiết bị.

5) Không thể nói đào tạo chất lượng cao mà không có tiền. Mỹ đào tạo sau ĐH trung bình một năm khoảng 40.000 USD thì ta cũng phải có ở mức độ nào đó không thể quá thấp như hiện nay (10 triệu đồng).

6) Tăng cường hợp tác quốc tế bằng nhiều cách: chia sẻ dữ liệu, mời giảng viên trao đổi để đào tạo ở 2 nước.

7) Người học phải có một văn hóa chất lượng sau đại học. Chừng nào người học còn quan niệm học để lấy bằng, tất cả các yếu tố kể trên và người thầy sẽ bị vô hiệu hóa.

Mục tiêu đào tạo 20.000 tiến sĩ trong 10 năm tới có thành công hay không phụ thuộc vào kịch bản triển khai. Nếu cung cách đào tạo vẫn được thực hiện như hiện nay, đó là một kế hoạch không tưởng.

* TS. Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc ĐHQG TPHCM - Đến năm 2009 các cơ sở giáo dục nước ngoài được tự do đến Việt Nam đầu tư mở trường: Từ nay đến 2009, các trường đại học ở Việt Nam phải có những bước chuẩn bị thật kỹ để có thể vừa đáp ứng được nhu cầu trong nước vừa đối phó được với sự cạnh tranh của các trường đại học ở nước ngoài. Muốn được như vậy các trường đại học phải có sự biến đổi rất mạnh về mọi phương diện. Ví dụ, về tài chính, các trường phải được tự chủ định ra các mức học phí, sử dụng các nguồn thu của mình để nâng cao chất lượng đào tạo và cạnh tranh trong hội nhập. Bên cạnh đó có những việc quan trọng khác như chương trình đào tạo, cơ sở vật chất, trang thiết bị... Bản thân các trường phải chủ động tiếp cận các chương trình đào tạo tiên tiến hiện nay mà Bộ GD&ĐT đang hỗ trợ rất nhiều cho một số trường.

TS. Nguyễn Đức Nghĩa

Điều lo lắng nhất hiện nay là đội ngũ giáo viên. Theo quy hoạch phát triển giáo dục đại học, từ nay đến năm 2020 số lượng các trường đại học tăng lên rất nhanh. Vì vậy việc đào tạo đội ngũ giảng viên đại học là một vấn đề lớn. Ngoài ra, cần phải đẩy mạnh việc cử người đi học nước ngoài. Trong vòng 1 năm trở lại đây có nhiều lời than phiền về cung cách quản lý của chương trình 322 (cử người đi đào tạo ở nước ngoài bằng ngân sách Nhà nước). Đặc biệt là việc chưa phân phối kịp thời học bổng cho lưu học sinh. Tôi mong muốn trong năm tới chương trình này phải có sự cải tổ mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu đào tạo nguồn nhân lực trình độ cao của các trường đại học trong nước.