|
Trong căn phòng làm việc ấm cúng ở khu tập thể Thái Thịnh, tài sản lớn nhất của PGS Lê Mậu Hãn (Trường ĐHKHXH&NV - ĐHQGHN) là những cuốn sách, những tài liệu về lịch sử Việt Nam, thế giới, nhân vật lịch sử.
Nhắc đến những kỳ đại hội Đảng, người thầy giáo có hơn 50 năm trên bục giảng hào hứng cho rằng, mỗi kỳ đại hội có một vai trò riêng, nhưng có đại hội thành lập Đảng mới có bộ máy lãnh đạo cách mạng, có Đại hội 2 mới tách riêng đảng cách mạng Việt Nam ra khỏi cách mạng Đông Dương để vạch rõ nhiệm vụ của cách mạng Việt Nam và con đường đấu tranh giành độc lập dân tộc và thống nhất đất nước. Còn Đại hội 6 là một bước ngoặt, kéo nước ta từ chỗ nghèo nàn, lạc hậu đi lên xây dựng CNXH theo hướng công nghiệp hóa.
Theo PGS, hội nghị thành lập Đảng năm 1930 được xem như một Đại hội thành lập Đảng. Giữa bối cảnh CNTB phát triển mạnh mẽ và chuyển sang ĐQCN đi xâm chiếm, áp bức, thống trị các nước khác, vấn đề dân tộc nổi lên và trở thành vấn đề của thời đại. Bên cạnh đó, chủ nghĩa Mác Lê-nin đã phát triển mạnh mẽ sau khi CM tháng 10 Nga thành công, lập ra nước XHCN đầu tiên trên thế giới. Các Đảng cộng sản trên thế giới liên kết với nhau thành lập Quốc tế cộng sản. Đảng cộng sản ở các nước Pháp, Trung Quốc, Thái Lan… rất nhiệt tình giúp đỡ Việt Nam.
Trong khi đó, dưới sự áp bức của thực dân Pháp, nước ta đã trở thành một xã hội thuộc địa nửa phong kiến, nhân dân bị kìm kẹp, nghèo nàn, đói khổ, mất hết quyền tự do, dân chủ. Nhiều phong trào yêu nước giải phóng dân tộc đã diễn ra rất sôi nổi, anh dũng nhưng đều bị thất bại và bị dìm trong bể máu. Đất nước ta rơi vào tình trạng khủng hoảng về đường lối giải phóng dân tộc và khủng hoảng về giai cấp lãnh đạo.
Bên cạnh đó, Nguyễn Ái Quốc sau nhiều năm tìm đường cứu nước đã tiếp thu được ánh sáng của cách mạng tháng Mười Nga, nghiên cứu phong trào cách mạng thế giới và trong nước tìm ra con đường giải phóng dân tộc là độc lập dân tộc gắn liền với CNXH. Nguyễn Ái Quốc đã trở thành một người cộng sản mẫu mực, chuẩn bị về mặt tư tưởng, chính trị, tổ chức cho việc thành lập đảng.
“Với điều kiện thế giới và trong nước như vậy, nếu như Việt Nam không thành lập chính đảng để lãnh đạo cách mạng thì sẽ bỏ qua cơ hội đưa phong trào đấu tranh của nhân dân lên cao và đi đúng hướng”, ông Hãn nói.
 |
|
PGS. Lê Mậu Hãn - Trường ĐHKHXH&NV (ĐHQGHN) |
Theo phó giáo sư, việc Đảng cộng sản Việt Nam ra đời là một tất yếu lịch sử, đánh dấu bước ngoặt trọng đại của lịch sử cách mạng Việt Nam, chấm dứt thời kỳ khủng hoảng về đường lối giải phóng dân tộc, mở ra thời kỳ cách mạng Việt Nam đi theo con đường cách mạng vô sản, gắn liền giải phóng dân tộc với giải phóng giai cấp công nhân, giải phóng toàn xã hội, độc lập dân tộc gắn liền với CNXH.
Nhấp một chén trà nóng, PGS tiếp tục kể lại thời kỳ gian nan mà hào hùng của dân tộc. Sau ngày Đảng cộng sản Việt Nam ra đời, Đảng vẫn tiếp tục hoạt động bí mật. Trải qua thời kỳ gian khó, có lúc bị truy lùng, bị khủng bố trắng, nhiều Đảng viên bị bắt, giết, Đảng vẫn kiên trì chiến đấu và gây dựng lại đội ngũ Đảng viên. Sau khi trở về nước năm 1941, Nguyễn Ái Quốc đã lãnh đạo cách mạng đến thành công, vang dội nhất là cách mạng tháng Tám, giành lại độc lập dân tộc, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời.
Qua những năm lãnh đạo cách mạng, lãnh đạo kháng chiến, uy tín của Đảng trong nhân dân đã trở thành tuyệt đối. Các nước xã hội chủ nghĩa đã công nhận nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Đầu năm 1950, sau khi đi gặp các đảng bạn Liên Xô và Trung Quốc trở về, Bác bàn với Trung ương đưa Đảng ra hoạt động công khai bởi tình hình cách mạng trong nước và thế giới đã thay đổi. Pháp quay trở lại xâm lược nước ta, nhân dân đang trường kỳ kháng chiến, sự xuất hiện công khai của Đảng sẽ mang lại một nguồn động viên mới trong nhân dân thúc đẩy cuộc kháng chiến sớm đi tới thắng lợi.
Tuy nhiên, để tập hợp quần chúng thật rộng rãi và hạn chế sự tuyên truyền xuyên tạc của kẻ thù, Đảng cần có một cái tên mới. Bác Hồ đề nghị đổi tên thành Đảng Lao động Việt Nam. Song việc thay đổi này không phải là vấn đề riêng của cách mạng Việt Nam mà còn liên quan đến cách mạng Lào và Campuchia nên Trung ương quyết định triệu tập Đại hội vào tháng 2-1951.
PGS Lê Mậu Hãn cho biết, những đại biểu dự đại hội đa số đều trải qua quá trình đấu tranh lâu dài, bị đặt ngoài vòng pháp luật, từng bị tù đày hoặc nằm trong xà lim án chém, là những đảng viên đi đầu phong trào đấu tranh trước tổng khởi nghĩa, cũng như trong kháng chiến.
Đại hội lần hai đã quyết định tách Đảng cộng sản Đông Dương để thành lập ở Việt Nam, Lào, Campuchia mỗi nước một Đảng cách mạng riêng. Ở Việt Nam, Đảng ta hoạt động công khai, lấy tên là Đảng lao động Việt Nam. Đại hội cũng thông qua báo cáo chính trị của Hồ Chí Minh, báo cáo hoàn thành giải phóng dân tộc, phát triển dân chủ nhân dân, gây cơ sở cho chủ nghĩa xã hội do Tổng bí thư Trường Chinh trình bày.
Giáo sư nhấn mạnh, Đại hội 2 có ý nghĩa quyết định khi thông qua chính cương Đảng lao động Việt Nam, xác định ba nhiệm vụ cơ bản của cách mạng Việt Nam là đánh đuổi để quốc xâm lược, giành độc lập và thống nhất; xóa bỏ những tàn tích phong kiến và nửa phong kiến làm cho người cày có ruộng, phát triển chế độ dân chủ nhân dân, gây cơ sở cho chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ trước mắt là hoàn thành giải phóng dân tộc.
"Nhờ có Đại hội 2, nhân dân ta mới thấm nhuần và từng bước thực hiện nhiệm vụ cách mạng, kháng chiến chống Pháp thành công năm 1954 và thống nhất đất nước vào mùa xuân năm 1975", thầy Hãn chia sẻ.
Sau ngày đất nước thống nhất, nhân dân ta vui mừng chưa được bao lâu thì lại phải lao vào cuộc chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và biên giới phía Bắc. Cuộc sống nhân dân đói khổ, cảnh đầu rơi máu chảy vẫn còn. Bên cạnh đó, Mỹ và các nước tư sản lại bao vây, cấm vận, cô lập Việt Nam.
"Chúng ta đã xây dựng CNXH với một điểm xuất phát thấp, những hậu quả nặng nề của chiến tranh chưa được khắc phục thì phải đối phó với những kẻ thù mới. Kết thúc chiến tranh biên giới chúng ta lại mắc phải sai lầm chủ quan duy ý chí, vi phạm quy luật khách quan, nóng vội trong cải tạo xã hội chủ nghĩa khiến đất nước trì trệ, nhân dân đói khổ", Phó giáo sư Hãn đánh giá.
Do chỉ chú trọng công hữu hóa tư liệu sản xuất nên người lao động bị kìm hãm, sức lao động không được phát triển, kinh tế phát triển chậm chạp, sản xuất trì trệ, khủng hoảng trầm trọng.
"Mặt khác, lúc này tình hình các nước xã hội chủ nghĩa cũng có nhiều khó khăn, đang đứng trước yêu cầu khách quan phải cải tổ. Đại hội 6 được triệu tập để bàn cách khắc phục những khó khăn trên", PGS Lê Mậu Hãn cho hay.
Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng diễn ra tại Hà Nội từ ngày 15 đến 18/12/1986. Đánh giá tình hình thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V, Báo cáo Chính trị nêu rõ: “Thái độ của Đảng ta trong việc đánh giá tình hình là nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật”.
Đại hội khẳng định quyết tâm đổi mới công tác lãnh đạo của Đảng theo tinh thần cách mạng và khoa học, vạch rõ hai nhiệm vụ chiến lược là xây dựng thành công CNXH và bảo vệ tổ quốc Việt Nam XHCN; bổ sung và sửa đổi một số điểm trong điều lệ Đảng.
Đại hội nhận rõ tình hình kinh tế, xã hội nước ta lúc này đang có những khó khăn gay gắt; sản xuất tăng chậm; hiệu quả sản xuất và đầu tư thấp; phân phối lưu thông có nhiều rối ren...Đại hội cũng thẳng thắn nhìn nhận nguyên nhân xuất phát từ nhiều sai lầm trong việc xác định mục tiêu và bước đi về xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật, cải tạo xã hội chủ nghĩa và quản lý kinh tế.
Từ thực tiễn, Đại hội nêu lên những bài học quan trọng. Đó là việc lấy dân làm gốc, xây dựng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động; tôn trọng và hành động theo quy luật khách quan; biết kết hợp sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của thời đại trong điều kiện mới và xây dựng Đảng ngang tầm nhiệm vụ chính trị của một Đảng cầm quyền lãnh đạo nhân dân tiến hành cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Đường lối đổi mới được Đại hội nêu rõ, đó là đổi mới toàn diện. Trước hết là đổi mới cơ cấu kinh tế, tập trung sức phát triển nông nghiệp, coi nông nghiệp là mặt trận hàng đầu, đưa nông nghiệp một bước tiến lên sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa”; thực hiện ba chương trình kinh tế bao gồm chương trình lương thực, thực phẩm, hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu; Xây dựng và củng cố quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa, sử dụng và cải tạo đúng đắn các thành phần kinh tế...
Bên cạnh đó, Đại hội VI cũng nhấn mạnh, Đảng phải đổi mới về nhiều mặt như đổi mới tư duy, trước hết là tư duy kinh tế; đổi mới tổ chức; đổi mới đội ngũ cán bộ; đổi mới phong cách lãnh đạo và công tác.
PGS Hãn khẳng định, đại hội đã hoạch định đường lối đổi mới toàn diện, sâu sắc và triệt để. Đó là sự kết tinh trí tuệ của toàn Đảng, toàn dân và cũng thể hiện tinh thần trách nhiệm cao của Đảng trước đất nước và dân tộc.
"Như vậy, ba đại hội trên đều diễn ra trong một bối cảnh đất nước gặp muôn vàn khó khăn. Có những lúc cuộc chiến tranh đang bế tắc, mất phương hướng, kinh tế đất nước nghèo nàn. Nhờ sự thống nhất của Đại hội, đất nước ta đã từng bước vượt qua khó khăn, giành độc lập dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội", PGS Hãn nói.
|
